NVDA 2013.3 handleiding

Inhoudsopgave

1. Inleiding

NonVisual Desktop Access (NVDA) is een gratis en open source schermlezer voor het Microsoft Windows besturingssysteem. Door het geven van informatie in synthetische spraak en braille stelt NVDA blinden en slechtzienden in staat om toegang te krijgen tot computers met het Windows besturingssysteem zonder bijkomende kosten. NVDA wordt ontwikkeld door NV Access, met bijdragen van de gebruikers.

1.1. Algemene kenmerken

NVDA stelt blinden en slechtzienden in staat om te werken met het Windows besturingssysteem en veel toepassingen van derden.

Belangrijke functies zijn:

1.2. Internationalisering

Het is belangrijk dat mensen overal ter wereld, ongeacht de taal die zij spreken, gelijke toegang krijgen tot technologie. Behalve de Engelse versie van NVDA is het programma beschikbaar in 44 talen, waaronder Afrikaans, Albanees, Amherisch, Arabisch, Braziliaans-Portugees, Bulgaars, Croatisch, Tsjechisch, Deens, Fins, Frans, Galisisch, Georgisch, Duits, Hebreeuws, Hindi, Hongaars, IJslands, Italiaans, Japans, Koreaans, Pools, Portugees, Roemeens, Servisch, Slowaaks, Spaans, Tamil, Zweeds, Nederlands, Thai, Russisch, Vereenvoudigd en Traditioneel Chinees, etc.

1.3. Ondersteuning voor spraaksynthese

U kunt een van de momenteel beschikbare talen kiezen om meldingen van NVDA, de interface of de inhoud van documenten te laten voorlezen. Bovendien is het mogelijk de inhoud van een document te laten voorlezen in een willekeurige andere taal als op de computer een spraakmodule is geïnstalleerd die die taal spreekt.

De gratis, open source spraakmodule eSpeak eSpeak, die over een groot aantal talen beschikt, is standaard in de NVDA screen reader opgenomen.

Informatie over andere door NVDA ondersteunde spraaksynthesizers is te vinden onder Ondersteunde.

1.4. Braille-ondersteuning

Gebruikers van Brailleleesregels kunnen met NVDA informatie in Braille uitlezen. Voor de ondersteunde leesregels, zie Ondersteunde

NVDA ondersteunt Braillecodes in veel talen voor zowel verkort als onverkort Braille. Voor sommige talen wordt ook computerbraille ondersteund.

1.5. Licentie en Copyright

NVDA is auteursrechtelijk beschermd 2006-2013 NVDA contributors.

Voor NVDA geldt de GNU General Public License (Versie 2). De software mag met anderen worden gedeeld of naar believen worden aangepast onder voorwaarde dat de licentie tezamen met de software wordt verspreid en de volledige broncode ter beschikking wordt gesteld aan iedereen die dat wil. Dit is van toepassing voor zowel originele als aangepaste kopieën van de software alsmede voor software die gebruik maakt van code uit de NVDA-software. Voor verdere bijzonderheden kan men de volledige licentie bekijken op: http://www.gnu.org/licenses/old-licenses/gpl-2.0.html]

2. Systeemvereisten

3. NVDA downloaden en uitvoeren

Als u het programma nog niet heeft, kunt u het downloaden van www.nvda-project.org.

Op de downloadpagina vindt u de link naar de nieuwste versie van NVDA.

Door het bestand dat u zojuist heeft gedownload uit te voeren wordt er een tijdelijke kopie van NVDA gestart. Vervolgens wordt u gevraagd of u NVDA wilt installeren, een draagbare kopie wilt aanmaken of de tijdelijke kopie wilt blijven gebruiken.

Als u van plan bent NVDA altijd op deze computer te gebruiken, kiest u voor installeren. Een geïnstalleerde versie biedt extra functionaliteit, zoals het automatisch starten van het programma na aanmelding bij Windows en de mogelijkheid het Windows Aanmeldvenster (LogOn) en Beveiligingsschermen van Windows uit te lezen, wat met een draagbare of tijdelijke kopie niet mogelijk is. Ook kunt u er snelkoppelingen mee aanmaken voor het Menu Start en het bureaublad. Met de geïnstalleerde versie van NVDA kunt u te allen tijde een draagbare kopie aanmaken.

Als u NVDA wilt meenemen op een USB stick of op andere beschrijfbare media, dan moet u kiezen voor het aanmaken van een draagbare kopie. Met de draagbare kopie zelf kunt u op elk gewenst moment NVDA op een PC installeren. Als u NVDA echter naar media met het kenmerk alleen-lezen, zoals een CD, wilt kopiëren, moet u het downloadbestand daarvoor gebruiken. Op dit moment kan de draagbare versie niet rechtstreeks van media met het kenmerk alleen-lezen worden uitgevoerd.

De tijdelijke kopie van NVDA gebruiken is ook een optie, bij voorbeeld om het programma te demonstreren, maar het kost wel veel tijd als u NVDA telkens op deze manier moet starten.

3.1. Beperkingen van de draagbare en tijdelijke versie van NVDA.

Behalve dat bij gebruik van de draagbare of tijdelijke versie van NVDA het programma niet automatisch gestart kan worden na aanmelding bij Windows, gelden bovendien de volgende beperkingen:

3.2. NVDA installeren

Als u NVDA direct vanuit het downloadbestand installeert, drukt u op de knop NVDA Installeren. Als u het dialoogvenster reeds gesloten hebt of als u een installatie wilt uitvoeren vanuit een draagbare kopie, kiest u NVDA Installeren wat u vindt onder Extra in het NVDA menu.

In het dialoogvenster dat wordt geopend kunt u bevestigen dat u NVDA wilt installeren en voor zover van toepassing wordt vermeld of een reeds eerder geïnstalleerde versie van NVDA wordt bijgewerkt. Zodra u op Doorgaan drukt, wordt de installatie gestart. In dit dialoogvenster treft u enkele opties aan die hieronder worden uitgelegd. Als de installatie voltooid is, wordt gemeld dat deze gelukt is. Door nu op OK te drukken wordt de zojuist geïnstalleerde versie van NVDA opgestart.

3.2.1. Opstarten vanaf het Aanmeldscherm van Windows

Met deze optie bepaalt u of NVDA automatisch moet worden opgestart wanneer u zich in het Aanmeldscherm bevindt nog voordat u een wachtwoord hebt ingevoerd. Dit geldt ook voor UAC Beheer en andere beveiligde schermen.

3.2.2. Snelkoppeling voor het bureaublad aanmaken

Met deze optie kunt u bepalen of er een snelkoppeling voor het bureaublad moet worden aangemaakt waarmee u NVDA kunt starten. Als u ervoor kiest de snelkoppeling aan te maken, dient deze tevens als sneltoetscombinatie , Ctrl+Alt+n, waarmee u NVDA ook altijd kunt starten

3.2.3. De Draagbare Configuratie naar Account van Huidige Gebruiker kopiëren

Met deze optie kunt u bepalen of de gebruikte instellingen van de NVDA kopie die momenteel actief is, moeten worden gekopieerd naar de configuratie van momenteel aangemelde gebruiker van de geïnstalleerde versie van NVDA. Als u kiest voor kopiëren van de configuratie geldt dit niet voor eventuele andere gebruikers van het systeem en ook niet voor de systeemconfiguratie betreffende het gebruik van het Windows aanmeldscherm en andere beveiligde schermen. Deze optie is alleen beschikbaar wanneer de installatie wordt uitgevoerd vanuit een draagbare kopie en niet wanneer u de installatie direct vanuit het downloadbestand uitvoert.

3.3. Een draagbare Kopie aanmaken

Als u een draagbare kopie direct vanuit het downloadbestand aanmaakt, drukt u op de knop Draagbare Kopie Aanmaken. Als u het dialoogvenster reeds gesloten hebt of als u werkt met een geïnstalleerde versie van NVDA, kiest u Draagbare Kopie Aanmaken wat u vindt onder Extra in het NVDA menu.

In het dialoogvenster dat wordt geopend kunt u aangeven waar de draagbare versie moet worden aangemaakt. Dit kan een map op de harde schijf zijn of op een USB stick dan wel op een ander type draagbare media. U vindt hier ook een optie waarmee de gebruikte NVDA instellingen van de momenteel aangemelde gebruiker kunnen worden gekopieerd naar de configuratie van de zojuist aangemaakte draagbare versie. Deze optie is alleen beschikbaar wanneer de draagbare versie wordt aangemaakt vanuit een op uw computer geïnstalleerde versie van NVDA en niet wanneer u de versie direct vanuit het downloadbestand uitvoert. Door op de knop Doorgaan te drukken wordt de draagbare kopie aangemaakt. Zodra het aanmaken is voltooid, hoort u de melding dat dit gelukt is. Druk nu op OK om het dialoogvenster te sluiten.

4. Aan de slag met NVDA

4.1. NVDA starten

Als u NVDA hebt geïnstalleerd met het installatieprogramma, kunt u NVDA eenvoudig starten met de toetscombinatie Ctrl+Alt+n, of NVDA selecteren onder Programma’s in het Startmenu gevolgd door Enter. U kunt het programma ook starten door in het dialoogvenster Uitvoeren de letters NVDA te typen en vervolgens Enter in te drukken.

Om de draagbare versie van NVDA te starten gaat u naar de map waarin u de uitgepakte bestanden hebt opgeslagen. Daar selecteert u NVDA.exe. Druk op de Entertoets of dubbelklik op het bestand.

Bij het opstarten van het programma hoort u eerst een reeks in hoogte oplopende tonen die aangeven dat NVDA wordt geladen. Afhankelijk van de snelheid van uw PC, of, als wordt geladen van een usb-stick of een ander wat trager medium, kan het laden even duren. Als het laden extra lang duurt, hoort u "NVDA wordt geladen. Even geduld....".

Als u niets hoort, of u krijgt een foutmelding van Windows dan wel een in hoogte aflopende tonenreeks hoort, is er iets fout gegaan met het programma. U doet er dan goed aan dit te melden aan de ontwikkelaars van NVDA. Op de NVDA website kunt u lezen hoe u dit kunt doen.

Wanneer NVDA de eerste keer start, komt u in het welkomstscherm van het programma dat u informatie geeft over de NVDA-toets en het NVDA-menu. Verderop in deze handleiding kunt u hier meer over lezen. Op het welkomstscherm treft u ook 3 selectievakjes aan. Als u in het eerste vakje een vinkje zet, wordt de CapsLock-toets ook als NVDA-toets gebruikt. Als u een vinkje in het tweede vakje zet, zal NVDA automatisch opstarten zodra u bij Windows bent aangemeld. Deze mogelijkheid is alleen beschikbaar voor de geïnstalleerde versie van NVDA. Een vinkje in het derde selectievakje zorgt ervoor dat dit welkomsscherm verschijnt, telkens wanneer NVDA wordt gestart.

4.2. Over NVDA toetsenbordcommando’s

4.2.1. De NVDA programmatoets

Voor de meeste commando’s binnen NVDA drukt u op één bepaalde toets, de NVDA programmatoets (of kortweg NVDA-toets) in combinatie met één of meer andere toetsen. Een van de uitzonderingen hierop zijn de commando’s die gebruikt worden om tekst te laten voorlezen. Hiervoor gebruikt u alleen de toetsen van het numerieke toetsenbord zonder de NVDA programmatoets.

U kunt NVDA zo configureren dat of de numerieke Insert-toets, de uitgebreide Insert-toets of de CapsLock-toets als NVDA programmatoets wordt gebruikt.

Standaard zijn zowel de numerieke Insert als de uitgebreide Insert-toets als NVDA programmatoets ingesteld.

Om een toets die u als NVDA programmatoets hebt ingesteld zijn oorspronkelijke functie te laten uitvoeren (u wilt CapsLock bij voorbeeld aanzetten om hoofdletters te typen), moet u deze toets tweemaal snel achter elkaar indrukken.

4.2.2. Toetsenbordindeling

Momenteel beschikt NVDA over twee profielen met toetscommando’s. Het ene profiel heeft de indeling van een standaard toetsenbord voor een Desktop PC, terwijl het andere de indeling van een laptoptoetsenbord heeft. De standaardinstelling van NVDA is het Desktoptoetsenbord, maar in het NVDA-menu onder Opties en vervolgens Toetsenbord kunt u dit wijzigen in Laptoptoetsenbordindeling.

Bij de Desktoptoetsenbordindeling wordt zeer veel gebruik gemaakt van het numerieke toetsenbord (NumLock moet hierbij uitstaan). Hoewel de meeste laptops geen apart numeriek toetsenbord hebben, kan dit soms wel worden gesimuleerd door de FN-toets ingedrukt te houden en letters en cijfers in te toetsen op het rechterdeel van het toetsenbord (7, 8, 9, u, i, o, j, k, l, etc.). Als dit niet mogelijk is op uw laptop of als u NumLock niet kunt uitschakelen, kunt u beter kiezen voor de laptop toetsenbordindeling.

4.3. NVDA Aanraakgebaren

Als u met NVDA werkt op een apparaat met een aanraakscherm dat draait onder Windows 8 of hoger dan kunt u NVDA ook rechtstreeks via het aanraakscherm bedienen. Terwijl NVDA actief is, gaat alle door aanraking gegenereerde invoer rechtstreeks naar NVDA. Daarom zullen taken die normaal zonder NVDA kunnen worden uitgevoerd niet werken.

4.3.1. Het Beeldscherm Verkennen

De meest elementaire taak die met behulp van het aanraakscherm kan worden uitgevoerd is het spraakondersteunde uitlezen van het scherm, dus wat is er aanwezig aan besturingselementen, tekst en dergelijke. U doet dit door één vinger op een willekeurige plaats op het scherm te zetten. Als u uw vinger op het scherm houdt en hem over het scherm beweegt zullen knoppen en tekst die u tegenkomt worden gemeld.

4.3.2. Aanraakgebaren

Bij de beschrijving van NVDA-commando's verderop in deze handleiding kunnen ook aanraakgebaren voorkomen die het bijbehorende commando via aanraking activeert. Hier volgen wat aanwijzingen voor het maken van de aanraakgebaren.

Tikken

Met de top / toppen van één of meer vingers snel op het scherm tikken.

Eenmaal tikken met één vinger heet gewoon een tik. Met 2 vingers tegelijkertijd tikken heet een tik met twee vingers (two-finger tap) enzovoort.

Een snelle opeenvolging van tikken wordt door NVDA geïnterpreteerd als een multi-tikgebaar. Twee tikken snel achter elkaar heet een dubbele tik (double tap), drie tikken snel achter elkaar is een driedubbele tik (triple tap), enzovoorts. Bij deze multi-tikgebaren wordt ook herkend met hoeveel vingers de tikbeweging wordt gemaakt zodat er driedubbele tikken met twee vingers kunnen zijn, maar ook een tik met vier vingers.

Veegbewegingen

Met de vinger of vingers snel over het scherm bewegen / vegen.

Er zijn vier mogelijke, richtingafhankelijke veegbewegingen: veeg links, veeg rechts, veeg omhoog en veeg omlaag.

Net als bij tikken kunnen veegbewegingen met meer dan één vinger worden gemaakt. Daarom komen gebaren zoals een veegbeweging links met twee vingers en een veegbeweging omhoog met vier vingers, etc. allemaal voor.

4.3.3. Aanraakmodi

Aangezien er veel meer NVDA-commando’s zijn dan mogelijke aanraakgebaren, kan in NVDA gewisseld worden tussen verschillende aanraakmodi die ervoor zorgen dat commando’s in groepen worden onderverdeeld. De twee modi zijn de tekstmodus en de objectmodus. Bij een aantal NVDA-commando’s die u in deze handleiding tegenkomt, wordt, na het aanraakgebaar, tussen haakjes de toepasselijke modus vermeld Zo betekent “veeg omhoog (tekst modus)” dat de NVDA-opdracht wordt uitgevoerd door een veegbeweging omhoog maar dan moet de tekstmodus wel actief zijn. Als er bij een bepaald commando geen modus wordt aangegeven wordt dit altijd uitgevoerd ongeacht in welke modus men zich bevindt.

Wisselen tussen aanraakmodi doet u door eenmaal tikken met drie vingers.

4.4. Invoerhulpmodus

Er worden veel NVDA-commando’s genoemd in deze handleiding, maar om op een gemakkelijke manier de verschillende commando’s te leren kennen kunt u het beste Invoerhulp inschakelen.

Om invoerhulp in te schakelen, drukt u op de NVDA-toets+1. Om deze functie uit te schakelen drukt u opnieuw op NVDA+1. Wanneer de invoerhulpfunctie is ingeschakeld, kunt u elke willekeurige toets indrukken of een aanraakgebaar maken om te horen wat de functie ervan is (voor zover deze in NVDA is toegewezen). Zolang u in de hulpmodus bent worden de commando’s niet echt uitgevoerd.

4.5. Het NVDA-menu

Via het NVDA-menu kunt u de instellingen van het programma aanpassen, hulpinformatie opvragen, uw configuratie opslaan of teruggaan naar een eerder opgeslagen configuratie, uitspraakwoordenboeken aanpassen, extra opties instellen, NVDA afsluiten.

U kunt het menu vanuit elke Windows-toepassing oproepen door op de NVDA-toets +n te drukken of door op het aanraakscherm te dubbeltikken met twee vingers. NVDA moet dan wel actief zijn. U kunt het NVDA-menu ook openen via het Windows systeemvak. Klik met de rechtermuisknop op het NVDA-ikoontje in het systeemvak of ga naar het systeemvak door de Windows-toets+b in te drukken om vervolgens naar beneden te pijlen tot u NVDA-knop hoort waarna u de contextmenutoets indrukt. Op de meeste toetsenborden zit de contextmenutoets rechts naast de rechter Windows-toets. (NB Als er geen aparte Contextmenutoets is, kunt u Shift+F10 hiervoor gebruiken.) Wanneer het menu is geopend gebruikt u de pijltjestoetsen om door het menu te gaan en de entertoets om een item te activeren.

4.6. De NVDA-basiscommando’s

Naam Desktoptoets Laptoptoets Aanraken Beschrijving
Spraak stoppen Control Control 1tik met 2 vingers Spreken wordt gestopt
Spraak pauzeren Shift Shift geen Spraakuitvoer wordt gepauzeerd. Druk Shift opnieuw in om verder te lezen vanaf de pauzepositie(als de gebruikte synthesizer dit ondersteunt)
NVDA Menu NVDA+n NVDA+n dubbeltik met 2 vingers Opent het menu voor opties, extra en hulp, etc.
Spraakmodus NVDA+s NVDA+s geen Wisselt spraakmodus tussen spreken, pieptonen en stilte.
Invoerhulpmodus aan-/uitzetten NVDA+1 NVDA+1 geen Als de invoerhulpmodus is ingeschakeld hoort u bij elke toets die wordt ingedrukt de naam van de toets en de (eventuele) bijbehorende functie van de toets(en)
NVDA afsluiten NVDA+q NVDA+q geen Sluit NVDA af
Volgende toetsaanslag niet uitvoeren NVDA+f2 NVDA+f2 geen De volgende toetsaanslag zal niet als NVDA-commando worden verwerkt maar als commando binnen de gebruikte toepassing worden uitgevoerd.
Zet slaapmodus aan/uit voor huidige applicatie NVDA+shift+s NVDA+Shift+z geen Slaapmodus schakelt alle NVDA commando's en uitvoer in spraak en braille uit. Dit is vooral handig in applicaties die in hun eigen spraakuitvoer of schermlezer voorzien. Druk deze toets nogmaals in om slaapmodus weer uit te schakelen.

4.7. Systeeminformatie melden

Naam Ttoets Omschrijving
Datum/tijd melden NVDA+f12 NVDA+f1| Eenmaal indrukken laat huidige tijd horen, tweemaal snel indrukken meldt de datum
Batterijstatus melden NVDA+shift+b Meldt de batterijstatus, of de computer is aangesloten op netstroom en het batterijpercentage.
Tekst op het klembord melden NVDA+c Meldt de tekst op het klembord als er tekst op het klembord staat.

5. Navigeren met NVDA

Met NVDA kunt u op verschillende manieren door en in het systeem navigeren, zowel via normale interactie als via review.

5.1. Objecten

Elk programma en het besturingssysteem zelf bestaat uit veel objecten. Een object is een afzonderlijk element zoals een stuk tekst, knop, selectievakje, schuifregelaar, lijst of bewerkbaar tekstvak.

5.2. Navigeren met de systeemfocus

De systeemfocus, of kortweg de focus, is het object waar de toetsen die op het toetsenbord worden aangeslagen betrekking op hebben ( de interactie). Als u bijvoorbeeld in een tekstvak typt, heeft dit tekstvak de focus.

De meest gangbare manier om met NVDA te navigeren, is het verplaatsen van de focus met standaard Windows toetsenbordcommando's. Voorbeelden van dergelijke toetscombinaties zijn:

Terwijl u dit doet, zal NVDA informatie over het object geven dat de focus heeft. Deze betreft o.a.:

Enkele toetscommando’s die van pas komen bij het verplaatsen van de systeemfocus:

Naam Desktoptoets Laptoptoets Beschrijving|
Huidige focus melden NVDA+tab NVDA+tab laat horen welk object of besturingselement momenteel is gefocusseerd. Bij tweemaal indrukken wordt informatie gespeld
Titel/naam melden NVDA+t NVDA+t Laat horen hoe het momenteel actieve venster heet. Bij tweemaal indrukken wordt de informatie gespeld. Bij driemaal indrukken wordt deze naar het klembord gekopieerd.
Actieve venster voorlezen NVDA+b NVDA+b Leest de inhoud (knoppen, uitklapnenu’s,selectievakjes, etc.) voor. Handig voor dialoogvensters
Statusbalk voorlezen NVDA+End NVDA+Shift+End Leest de statusbalk als NVDA deze kan vinden. Het navigator object wordt ook naar de statusbalk verplaatst.

5.3. Navigeren met de systeemcursor

Wanneer er een object is gefocusseerd dat de mogelijkheid heeft om tekst te lezen of te bewerken, kunt u de systeemcursor gebruiken om door de tekst te navigeren. De systeemcursor wordt ook wel de tekstcursor genoemd.

Als een object met de systeemcursor is gefocusseerd, kunt u de pijltoetsen, pageUp, pageDown, home, end, etc gebruiken om door de tekst te navigeren. U kunt de tekst ook wijzigen als het object het wijzigen van tekst ondersteunt. NVDA meldt of u navigeert per teken, woord of regel. Ook wordt het selecteren en het ongedaan maken van de selectie gemeld.

U kunt de volgende NVDA-toetscommando’s gebruiken om met de textcursor te navigeren:

Naam Desktoptoets Laptoptoets Beschrijving|
Alles voorlezen NVDA+pijl omlaag NVDA+a Voorlezen starten vanaf de huidige positie van de tekstcursor die tijdens het lezen wordt verplaatst.
Deze regel lezen NVDA+pijl omhoog NVDA+l Hiermee wordt de regel waarin de tekstcursor zich momenteel bevindt voorgelezen. Bij tweemaal drukken wordt regel gespeld.
Geselecteerde tekst lezen NVDA+Shift+pijl omhoog NVDA+Shift+s Hiermee wordt geselecteerde tekst voorgelezen.

Binnen een tabel kunt u ook de volgende toetscommando’s gebruiken:

Naam Toets Beschrijving
Ga naar vorige kolom control+alt+pijl links Verplaatst tekstcursor naar vorige kolom(van dezelfde rij)
Ga naar volgende kolom control+alt+pijl rechts Verplaatst tekstcursor naar volgende kolom(van dezelfde rij)
Ga een rij naar boven control+alt+pijl omhoog Verplaatst de tekstcursor een rij omhoog(van dezelfde kolom)
Ga een rij omlaag control+alt+pijl omlaag Verplaatst de tekstcursor een rij omlaag(van dezelfde kolom)

5.4. Objectnavigatie

U zult meestal met applicaties werken door middel van de commando's voor het verplaatsen van de focus en de systeemcursor. Soms kan het echter handig zijn om de huidige applicatie of het besturingssysteem te verkennen zonder de focus of de systeemcursor #SystemCaret] te verplaatsen. Ook wilt u soms werken met objecten die niet te bedienen zijn met de TAB-toets van het toetsenbord. In deze gevallen kan objectnavigatie handig zijn.

Objectnavigatie stelt u in staat om te navigeren naar afzonderlijke objecten en informatie over deze objecten op te vragen. NVDA meldt informatie over een object waar u met objectnavigatie naar toe gaat op een soortgelijke manier als informatie over de systeemfocus. Om alle tekst zoals deze op het scherm verschijnt te lezen kunt u, in plaats van object navigatie, Screen review (schermoverzicht) gebruiken.

De objecten van het besturingssysteem en van de programma's zijn hiërarchisch gegroepeerd (Vergelijk de boomstructuur van Windows Verkenner met mappen en submappen die op hun beurt weer submappen kunnen bevatten). Dit betekent dat u naar een bepaald object navigeert om na te gaan welke objecten er eventueel in zijn opgenomen. Een lijst bevat bijvoorbeeld lijst items, u dient dus de lijst binnen te gaan om de onderliggende items in de lijst te lezen. Zodra u zich op een lijst item bevind, kunt u terug en vooruit navigeren om van item naar item te gaan. Als u zich op een lijstitem bevind, kunt u terug naar het bovenliggend object om weer op het lijstobject terecht te komen. Nu kunt u verder gaan naar een ander object (op hetzelfde niveau). Iets dergelijks geldt voor bv. een werkbalk. U gaat de werkbalk in, (navigeert naar het eerste subniveau (first child) om toegang te krijgen tot de bijbehorende besturingselementen.

Het object dat op een gegeven moment bekeken wordt in objectnavigatie wordt het navigator object genoemd. Wanneer u naar een object navigeert, kuntu de inhoud ervan bekijken met de commando's voorhet Nalezen van Tekst terwijl u zich in de objectoverzichtmodus bevindt. Standaard wordt in NVDA de object navigator tegelijk met de systeemfocus verplaatst, maar deze koppeling kan aan- en uitgezet worden.

Braille volgt normaalgesproken de focus en systeemcursor en niet de objectnavigatie en de review cursor. Als de braille uitvoer de objectnavigatie en tekst review moet volgen, configureert u braille om de review cursor te volgen.

Voor objectnavigatie zijn de volgende toetscombinaties beschikbaar:

Naam Desktoptoets Laptoptoets Aanraken Beschrijving
Informatie over huidig object NVDA+numeriek5 NVDA+shift+o geen Geeft informatie over huidig navigator object. Bij tweemaal snel drukken wordt informatie gespeld.
Naar hoger niveau navigeren NVDA+numeriek8 NVDA+shift+Pijl Omhoog Veeg omhoog (objectmodus) Hiermee gaat u naar een hoger niveau (de map) waartoe het huidige navigator object behoort
Naar vorig object gaan NVDA+numeriek4 NVDA+shift+Pijl links Veeg links(objectmodus) Hiermee navigeert u naar het object dat direct voorafgaat aan het huidige navigator object|
Naar het volgende object gaan NVDA+numeriek6 NVDA+shift+Pijl rechts Veeg rechts (objectmodus) Hiermee navigeert u naar het object dat volgt op het huidige navigator object
Naar een lager niveau gaan NVDA+numeriek2 NVDA+shift+Pijl omlaag Veeg omlaag (objectmodus) Hiermee navigeert u vanuit het huidige navigator object (hoofdmap) naar het niveau eronder waar u bij de bijbehorende objecten komt
Naar gefocusseerd object gaan NVDA+numeriek minteken NVDA+backspace geen Hiermee navigeert u naar het object waar de systeemfocus zich momenteel bevindt, en verplaatst u de leescursor (review cursor) naar de positie van de tekstcursor als deze zichtbaar is
Huidige navigator object activeren NVDA+numeriek entertoets NVDA+enter dubbel tikken Hiermee wordt het huidige navigator object geactiveerd(hetzelfde effect als klikken met de muis of het indrukken van de spatiebalk bij gefocusseerd object)
Verplaats de systeem focus of cursor naar de huidige review positie NVDA+shift+numeriek minteken NVDA+shift+backspace geen Een maal drukken verplaatst de focus naar het huidige navigator object, twee maal drukken verplaatst de systeem cursor naar de review cursor
Afmetingen van navigator object weergeven NVDA+numeriek Del NVDA+del geen De afmetingen van het huidige navigator object op het scherm worden met percentages aangegeven(u hoort de afstand vanaf de linker- en bovenkant van het scherm,en hoe breed en hoog het is)

Let op: voor een goede werking van de numerieke toetsen moet NumLock uitgeschakeld worden.

5.5. Nalezen van tekst

Met NVDA kunt u de inhoud van het scherm (schermoverzicht), het huidige document (documentoverzicht) of het huidige object , per karakter, per woord of regel nalezen. Dit is vooral handig in Windows-opdrachtvensters of andere plaatsen waar de tekstcursor niet of slechts beperkt beschikbaar is. U kunt dit bijvoorbeeld gebruiken voor het lezen van een lang, informatief bericht in een dialoogvenster

Bij het verplaatsen van de leescursor (review cursor) volgt de tekstcursor niet maar deze blijft op de huidige invoegpositie staan, zodat u tekst kun bekijken zonder de systeemcursor te verplaatsen. Standaard wordt de leescursor echter gelijktijdig verplaatst wanneer de tekstcursor verplaatst wordt. Deze koppeling kan in- en uitgeschakeld worden.

Braille volgt normaalgesproken de focus en systeemcursor en niet de objectnavigatie en de review cursor. Als de braille uitvoer de objectnavigatie en tekst review moet volgen, configureert u braille om de review cursor te volgen.

Voor het nalezen van tekst kunt u de volgende toetscombinaties gebruiken:

Naam Desktoptoets Laptoptoets Aanraken Beschrijving
in de leesmodus naar de eerste regel gaan shift+numeriek7 NVDA+control+Home geen De leescursor wordt naar de eerste regel van de tekst verplaatst
In de leesmodus naar de vorige regel gaan numeriek7 NVDA+Pijl omhoog Veeg omhoog (tekstmodus) De leescursor wordt naar de vorige regel van de tekst verplaatst
Huidige regel van leescursor weergeven numeriek8 NVDA+shift+punt-teken geen Zegt in welke regel van de tekst de leescursor zich bevindt. Bij tweemaal drukken wordt de regel gespeld. Bij drie maal drukken wordt de regel gespeld met symboolomschrijvingen.
In de leesmodus naar de volgende regel gaan numeriek9 NVDA+Pijl omlaag, Veeg omlaag (tekstmodus) De leescursor wordt naar de volgende tekstregel verplaatst
In de leesmodus naar de laatste regel gaan shift+numeriek9 NVDA+control+End, geen De leescursor wordt naar de laatste tekstregel verplaatst
In de leesmodus naar het vorige woord gaan numeriek4 NVDA+control+pijl links Veeg links met 2 vingers (tekstmodus) De leescursor wordt naar het vorige woord in de tekst verplaatst
Het woord waar de leescursor zich bevindt weergeven numeriek5 NVDA+control+punt-teken geen Vertelt op welk woord in de tekst de leescursor nu staat. Bij tweemaal drukken wordt het woord gespeld. Bij drie maal drukken wordt het woord gespeld met symboolomschrijvingen.
In de leesmodus naar het volgende woord gaan numeriek6 NVDA+control+pijl rechts Veeg rechts met 2 vingers (tekstmodus) De leescursor wordt naar het volgende woord in de tekst verplaatst
In de leesmodus naar begin van een regel gaan shift+numeriek1 NVDA+home geen De leescursor wordt naar het begin van de huidige regel verplaatst
Ga in de leesmodus naar vorig karakter numeriek1 NVDA+pijl links Veeg links (tekstmodus) De leescursor wordt naar het vorige karakter in de huidige tekstregel verplaatst
Huidige karakter onder de leescursor weergeven numeriek2 NVDA+punt geen Noemt het huidige karakter in de tekstregel waar de leescursor zich bevindt. Tweemaal drukken geeft een omschrijving of voorbeeld van het karakter. Drie maal drukken geeft de numerieke waarde in decimalen en hexadecimalen.
In de leesmodus naar het volgende karakter gaan numeriek3 NVDA+pijl rechts Veeg rechts (tekstmodus)| De leescursor wordt naar het volgende karakter verplaatst in de huidige tekstregel|
In de leesmodus naar het einde van de regel gaan shift+numeriek3 NVDA+End geen De leescursor wordt naar het einde van de huidige tekstregel verplaatst
Alles voorlezen in leesmodus numeriek Plus NVDA+shift+a Veeg omlaag met 3 vingers (tekstmodus) Leest vanaf de huidige positie van de leescursor waarbij de leescursor zich mee beweegt.
Vanaf de leescursor kopiëren NVDA+f9 NVDA+f9 geen |Er wordt tekst gekopieerd vanaf de huidige leescursorpositie. Het feitelijke kopiëren gebeurt pas nadat u hebt aangegeven waarheen gekopieerd moet worden
Tot leescursor kopiëren NVDA+f10 NVDA+f10 geen Het tekstgebied dat met NVDA+f9 is gemarkeerd wordt met de opdracht NVDA+f10 naar het klembord gekopieerd.
Tekstopmaak weergeven NVDA+f NVDA+f geen NVDA laat horen hoe de tekst waarin de leescursor zich bevindt, is opgemaakt

Let op: voor een goede werking van de numerieke toetsen moet NumLock worden uitgeschakeld.

Om de basiscommando’s voor het navigeren met de leescursor beter te kunnen onthouden zou u zich een tabel kunnen voorstellen met drie kolommen en drie rijen. Van boven naar beneden: regel, woord en karakter, en van links naar rechts; vorig, huidig en volgend. Dit ziet er dan als volgt uit:

Vorige regel Huidige regel Volgende regel
Vorig woord Huidig woord Volgend woord
Vorig karakter Huidige karakter Volgende karakter

5.6. Leesoverzichtmodi (Review Modes)

Met behulp van de leesoverzichtcommando's van NVDA kan, afhankelijk van de geselecteerde leesoverzichtmodus, de inhoud van het huidige navigatorobject, het huidige document, of scherm worden nagelezen. De Leesoverzichtmodi komen in de plaats van wat eerder in NVDA "Flat Review" (platte overzichtsmodus) heette.

U kunt de volgende commando’s gebruiken om van leesoverzichtmodus te wisselen:

Naam Desktoptoets Laptoptoets Aanraakgebaar Beschrijving
Naar volgende leesoverzichtmodus schakelen NVDA+numeriek7 NVDA+pageUp met 2 vingers omhoog vegen hiermee wordt naar de volgende, beschikbare modus geschakeld.
Naar vorige leesoverzichtmodus schakelen NVDA+numeriek1 NVDA+pageDown met 2 vingers omlaag vegen hiermee wordt naar de vorige, beschikbare modus geschakeld.

5.6.1. Objectoverzicht (Object Review)

In de objectoverzichtmodus kan alleen de inhoud van het huidige navigatorobject worden bekeken. Voor objecten zoals bewerkbare invoervelden of andere eenvoudige bewerkingen gaat het daarbij in het algemeen om tekst. Bij andere objecten kan het gaan om de naam en of de waarde van het object.

5.6.2. Documentoverzicht (Document Review)

Wanneer het navigatorobject zich binnen een bladermodusdocument bevindt (een webpagina bij voorbeeld) of een ander complex documentdat veel objecten bevat (bij voorbeeldeen Lotus Symphony document), kan naar de documentoverzichtmodus worden overgeschakeld. In de documentoverzichtmodus kan de tekst van het gehele document worden bekeken.

Wanneer wordt overgeschakeld van de objectoverzicht- naar de documentoverzichtmodus, komt de leescursor in het document op de plaats van het navigatorobject te staan. Wanneer het document met de daarvoor bestemde leesoverzichtcommando's wordt verkend, wordt de plaats van het navigatorobject automatisch geactualiseerd zodat deze overeenkomt met de plaats van het object waar de leescursor bij staat.

Merk op dat NVDA automatisch vanuit objectoverzicht overschakelt naar documentoverzicht wanneer bladermodusdocumenten worden verkend.

5.6.3. Schermoverzicht (Screen Review)

In de schermoverzichtmodus kunt u tekst in de actieve toepassing verkennen die op het scherm te zien is. Dit komt overeen met schermoverzichtopties of de muiscursorfuncties zoals die in veel andere schermleesprogramma's worden geboden.

Wanneer naar de schermoverzichtmodus wordt overgeschakeld, gaat de leescursor naar de plaats op het scherm waar het huidige navigatorobject zich bevindt. Wanneer het scherm met de daarvoor bestemde leesoverzichtcommando's wordt verkend, wordt de plaats van het navigatorobject automatisch geactualiseerd en komt dan bij het object op het scherm waar de leescursor zich bevindt.

Merk op dat NVDA bij sommige recente toepassingen tekst die op het scherm verschijnt slechts gedeeltelijk of soms helemaal niet leest. Dit heeft te maken met nieuwe schermtechnologie die op dit moment nog niet ondersteund kan worden.

5.7. Navigeren met de muis

Door de muis over het scherm te verplaatsen wordt tekst die zich onder de muisaanwijzer bevindt voorgelezen. Voor zover ondersteund, wordt een hele alinea tekst voorgelezen, maar waar alinea-ondersteuning ontbreekt, leest NVDA de tekst per regel voor.

U kunt NVDA zo instellen dat het programma ook meldt welk type besturingselement of object zich onder de muisaanwijzer bevindt, zoals een lijst, een knop, etc. Dit kan voor mensen die helemaal blind zijn erg handig zijn, omdat soms alleen tekst niet voldoende is.

Om een idee te krijgen waar de muis zich op het scherm bevindt kunnen pieptonen worden gebruikt die de muispositie hoorbaar maken. Hoe verder de muis naar de bovenkant van het scherm wordt bewogen, hoe hoger de pieptoon wordt. Hoe verder de muis naar links wordt bewogen, hoe meer het geluid uit de linker luidspreker lijkt te komen, terwijl het geluid steeds meer van rechts komt als de muis naar rechts wordt bewogen. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de gebruiker over stereoluidsprekers of een stereohoofdtelefoon beschikt.

Deze optie van de muis staat standaard “uit”. Als u deze functionaliteit wilt gebruiken, kunt u deze inschakelen in het muisinstellingen venster, bereikbaar vanuit het NVDA opties menu.

Hoewel u voor het navigeren met de muis een fysieke muis of een muispad moet gebruiken, zijn er een aantal toetscombinaties in NVDA waarmee muisbewegingen en muiskliks kunnen worden gesimuleerd:

Naam Desktoptoets Laptoptoets Beschrijving
Klikken met linker muisknop numeriek Gedeeld Door NVDA+[ (vierkante haak openen Dit is hetzelfde als éénmaal klikken met linker muisknop. Deze toets tweemaal snel drukken is gelijk aan dubbelklikken met de muis.
Linker muisknop vergrendelen shift+numeriek Gedeeld Door NVDA+control+[ (vierkante haak openen) Hiermee houdt u de linker muisknop ingedrukt. Door nogmaals te drukken wordt de knop weer los gelaten. Om te kunnen slepen met de muis drukt u deze toetscombinatie zodat de linker muisknop ingedrukt blijft. Vervolgens kunt u de muis fysiek verplaatsen of met een van de andere daarvoor bestemde commando’s.
Klikken met rechter muisknop numeriek Vermenigvuldig NVDA+] (vierkante haak sluiten) Dit is gelijk aan eenmaal klikken met rechter muisknop.
Rechter muisknop vergrendelen shift+numeriek Vermenigvuldig NVDA+control+] (vierkante haak sluiten) Hiermee wordt rechter muisknop ingedrukt gehouden. Door nogmaals te drukken wordt de vergrendeling opgeheven. Om te kunnen slepen met de muis drukt u deze toetscombinatie zodat de rechter muisknop ingedrukt blijft. Vervolgens kunt u de muis fysiek verplaatsen of met een van de andere daarvoor bestemde commando’s.
Muis naar huidige navigator object verplaatsen NVDA+numeriek Gedeeld Door NVDA+shift+m Muis wordt verplaatst naar huidig object en de leescursor
naar het object onder de muisaanwijzer gaan NVDA+numeriek Vermenigvuldig NVDA+shift+n Verplaats het navigator object naar de muispositie

6. Bladermodus

In NVDA worden complexe alleen-lezen documenten zoals een webpagina weergegeven in bladermodus. Het gaat om documenten in Mozilla Firefox, Microsoft Internet Explorer, Google Chrome, Adobe Reader en Adobe Flash.

In bladermodus wordt de inhoud van het document weergegeven als platte tekst waar u met de pijltoetsen doorheen kunt lopen alsof het een tekstdocument is. Alle NVDA commando's voor de systeemcursor werken in bladermodus. Denk hierbij aan opmaakinformatie, alles lezen, tabelnavigatie etc. Informatie over de tekst, of het bijvoorbeeld een link of kop betreft, wordt gemeld als u door de tekst navigeert.

Soms is het nodig om direct te werken met de onderdelen van een document in bladermodus. Dit geldt bijvoorbeeld voor het typen van tekst in tekstvakken of het gebruik van de pijltoetsen om een item in een lijst te selecteren. Dit doet u door naar focusmodus te wisselen, hierdoor worden vrijwel alle toetsen doorgegeven aan het onderliggende besturingselement. Standaard zal NVDA naar focusmodus wisselen als door middel van de tab-toets een besturingselement de focus krijgt, of als er geklikt wordt op een besturingselement dat focusmodus vereist. Bij het klikken op, of focussen van een besturingselement dat geen focusmodus vereist zal NVDA automatisch terugschakelen naar de bladermodus. U kunt ook op spatie of enter drukken om focusmodus in te schakelen zodra u zich op een besturingselement bevind dat focusmodus vereist. Het drukken van escape brengt u terug naar de bladermodus. Het is ook mogelijk om handmatig de focusmodus in te schakelen, deze zal dan actief blijven tot u deze weer handmatig uitschakelt.

Naam Toets Beschrijving
Van modus wisselen NVDA+spatiebalk Wisselen tussen blader en focusmodus
Focusmodus verlaten escape Naar de bladermodus teruggaan vanuit de automatisch ingeschakelde focusmodus
Document vernieuwen NVDA+f5 Het document wordt opnieuw geladen (nuttig als er iets lijkt te ontbreken op de pagina)
Zoeken NVDA+control+f Er wordt een venster geopend waarin u tekst kunt typen die in het huidige document moet worden opgezocht
Volgende zoeken NVDA+f3 Hiermee kunt u nagaan of tekst van een zoekopdracht verderop in het document nog vaker voorkomt.
Vorige zoeken NVDA+shift+f3 Hiermee kunt u nagaan of de gezochte tekst eerder in het document voorkomt
Uitgebreide beschrijving openen NVDA+d Er wordt een nieuw venster geopend met een uitgebreide beschrijving, voor zover aanwezig, van het element waarop u zich bevindt.

6.1. Lettertoetsnavigatie

Om in de bladermodus snel te kunnen navigeren, kunt u een lettertoets gebruiken om naar bepaalde velden te springen in een document.

Om naar het eerstvolgende element te springen gebruikt u uitsluitend één van de hierna vermelde toetsen, terwijl u in combinatie met de shifttoets naar een vorig element springt:

Naam Toetscombinatie Beschrijving
naar begin van containerobject springen Shift+komma Verplaatst de systeemcursor naar begin van het containerobject (lijst, tabel etc.)
achter het containerobject springen komma Verplaatst de systeemcursor achter het containerobject (lijst, tabel etc.)

6.2. De lijst met elementen

Via deze lijst krijgt u toegang tot de links, koppen of oriëntatiepunten in het document. Met keuzerondjes kunt u aangeven welk type informatie u nodig hebt. In het dialoogvenster treft u ook een invoerveld aan waarmee u de lijst kunt filteren zodat u gerichter naar iets kunt zoeken op de pagina. Als u uw keuze eenmaal gemaakt hebt, kunt u met de aanwezige knoppen in het dialoogvenster naar dat onderdeel springen of het activeren.

Naam Toets Beschrijving
Lijst met elementen NVDA+f7 Hiermee roept u de lijst met links, koppen en oriëntatiepunten op die zich in het huidige document bevinden.

6.3. Ingevoegde objecten

De inhoud van pagina’s kan verrijkt zijn met programmatuur zoals Adobe Flash of Sun Java, maar ook met applicaties en dialoogvensters. Wanneer u iets dergelijks tegenkomt in bladermodus zal NVDA dit respectievelijk melden als “Ingevoegd (Embedded) Object”, “applicatie”, of “dialoogvenster. Door op Enter te drukken wordt interactie met zulke objecten mogelijk. Als het object toegankelijk is, kunt u het met de TAB-toets verkennen en bewerkingen uitvoeren zoals u dat ook in andere toepassingen gewend bent. Er is een toetscombinatie beschikbaar om weer terug te gaan naar de oorspronkelijke pagina waarop zich het object bevindt.

Naam| Toets| Beschrijving
Terug naar inhoud van document NVDA+control+spatiebalk Verplaatst de focus van het huidige ingevoegde object naar “het document waarin het zich bevindt

7. Applicatie-specifieke NVDA commando's

NVDA beschikt over een aantal applicatie-specifieke commando's om het gebruik van deze applicaties te vergemakkelijken, of om toegang te geven tot functionaliteit die anders niet bruikbaar zou zijn voor screenreader gebruikers.

7.1. Microsoft Excel

Naam Toets Beschrijving
Kolomkoppen instellen NVDA+shift+c Door eenmaal drukken wordt aan NVDA doorgegeven dat dit de rij met kolomkoppen is, die automatisch moeten worden vermeld bij het gaan van kolom naar kolom onder deze rij. Bij tweemaal drukken wordt de instelling opgeheven.
Rijkoppen instellen NVDA+shift+r Door eenmaal drukken wordt aan NVDA doorgegeven dat dit de kolom met rijkoppen is, die automatisch moeten worden vermeld bij het gaan van rij naar rij na deze kolom. Bij tweemaal drukken wordt de instelling opgeheven.

7.2. Microsoft PowerPoint

Naam Toets Beschrijving
Voorlezen aantekeningen van spreker in-/uitzetten control+shift+s Tijdens een presentatie kunt u met dit commando, of de aantekeningen bij een dia, of de tekst(inhoud) van de dia laten voorlezen. Dit heeft geen invloed op dat wat op het scherm getoond wordt.

7.3. Foobar2000

Naam Toets Omschrijving
Resterende tijd melden control+shift+r Meldt de resterende tijd van het huidige nummer, indien van toepassing.

Merk op dat de opdracht "Resterende tijd melden" alleen werkt met de standaard opmaakreeks voor de Foobar-statusregel.

7.4. Miranda IM

Naam Toets Omschrijving
Recent bericht melden NVDA+control+1-4 Meldt een recent bericht, afhankelijk van de gebruikte sneltoets. NVDA+control+2 meldt bijvoorbeeld het op één na nieuwste bericht.

7.5. Poedit

Naam Toets Omschrijving
Commentaarvenster melden control+shift+c Meldt eventueel commentaar in het commentaarvenster.
Opmerkingen voor vertalers melden control+shift+a Meldt eventuele opmerkingen voor vertalers.

8. NVDA configureren

8.1. Opties

De meeste instellingen van NVDA kunnen via dialoogvensters worden aangepast. Om dit te doen gaat u in het NVDA-menu naar “Opties” en kiest u het gewenste menuonderdeel. Voor alle instellingen die u wijzigt, geldt dat u met de OK-knop de wijzigingen accepteert. Door op de knop “Annuleren” of de Escape-toets te drukken worden wijzigingen niet doorgevoerd. Sommige instellingen kunnen ook gewijzigd worden met sneltoetsen. Deze worden, voor zover van toepassing, hieronder vermeld.

8.1.1. Algemeen (NVDA+control+g)

Het dialoogvenster met “Algemene instellingen” vindt u in het NVDA-menu onder “Opties”. U vindt hier de volgende onderdelen:

Taal

In de vervolgkeuzelijst kiest u de taal van de gebruikersinterface en de meldingen van NVDA. Er is een groot aantal talen waaruit gekozen kan worden, maar de standaardinstelling is “User default, Windows”. Hiermee wordt bewerkstelligt dat NVDA de taal gebruikt die standaard op uw PC is ingesteld.

Merk op dat NVDA opnieuw moet worden gestart als u de taal verandert. NVDA vraagt u het programma opnieuw te starten als u de taalkeuze verandert. Druk op OK en NVDA wordt opnieuw gestart.

Configuratie opslaan bij afsluiten

Als u een vinkje plaatst in het selectievakje zal de huidige configuratie automatisch worden opgeslagen bij afsluiting van NVDA.

Waarschuwen bij afsluiten NVDA

Als u een vinkje plaatst in dit selectievakje zal NVDA u vragen of u het programma al dan niet wilt afsluiten telkens wanneer u het programma wilt beëindigen.

Niveau van loggen

Dit is een vervolgkeuzelijst waarmee u het niveau van loggen kiest, met andere worden wat moet NVDA allemaal loggen terwijl het draait. In het algemeen kunt u de standaardinstelling ongewijzigd laten. Als u evenwel informatie wilt doorgeven over mogelijke bugs van het programma kan het nuttig zijn het niveau van loggen te wijzigen.

Start NVDA automatisch nadat ik me bij Windows heb aangemeld

Als u het selectievakje aanvinkt, zal NVDA automatisch worden gestart zodra u zich bij Windows aanmeldt. Deze optie is alleen beschikbaar als NVDA op uw PC is geïnstalleerd, dus niet voor de draagbare versie.

NVDA gebruiken bij Windows aanmelding(administratieve rechten vereist)

Als u zich bij Windows aanmeldt met een gebruikersnaam en een wachtwoord, dan zal NVDA samen met Windows bij aanmelding worden gestart. Hiervoor moet u het selectievakje inschakelen. Deze optie is alleen beschikbaar als NVDA op uw PC is geïnstalleerd, dus niet voor de draagbare versie.

De momenteel opgeslagen instellingen gebruiken in het aanmeldvenster en andere beveiligde schermen

Met deze knop kopieert u uw huidige opgeslagen configuratie naar de systeemconfiguratiemap van NVDA, zodat de instellingen worden gebruikt bij het aanmeldscherm, gebruikersaccountbeheerscherm (UAC) en andere beveiligde Windowsschermen. Om ervoor te zorgen dat alle instellingen worden overgezet, moet u erop letten dat uw configuratie is opgeslagen met control+NVDA+c, of Configuratie Opslaan in het NVDA-menu. Deze optie is alleen beschikbaar als NVDA op uw PC is geïnstalleerd, dus niet voor de draagbare versie.

Automatisch controleren of updates beschikbaar zijn

Als het selectievakje is aangevinkt zal NVDA automatisch controleren of er bijgewerkte versies van NVDA beschikbaar zijn en dit laten weten als dit het geval is. Handmatig controleren of er een update beschikbaar is, kan ook. Ga dan naar: “Op update controleren” onder Help in het NVDA Menu.

8.1.2. Synthesizerkeuze (NVDA+control+s)

Om een synthesizer te kiezen die door NVDA wordt gebruikt voor spraakuitvoer gaat u in het NVDA-menu naar “Opties” en vervolgens naar “Synthesizer”. Nadat u de door u gewenste synthesizer hebt geselecteerd, drukt u op OK, en de synthesizer wordt geladen. Als er bij het laden van de synthesizer een fout optreedt, zal NVDA dit melden en blijft de tot dan toe gebruikte synthesizer actief.

Synthesizer

Hiermee kiest u de synthesizer die door NVDA moet worden gebruikt voor de spraakuitvoer.

Onder Supported Speech Synthesizerstreft u een lijst aan met synthesizers die in NVDA worden ondersteund.

Er is één specifieke optie die altijd in deze lijst voorkomt en wel “geen spraak” waarmee alle spraakuitvoer wordt uitgeschakeld. Dit kan nuttig zijn voor iemand die NVDA uitsluitend met braille wil gebruiken of voor goedziende ontwikkelaars die uitsluitend de speech viewer willen gebruiken.

Uitvoerapparaat

Hiermee kunt u de geluidskaart kiezen die NVDA moet aansturen voor de spraakuitvoer.

8.1.3. Stem (NVDA+control+v)

Onder “Opties” in het NVDA-menu gaat u naar “Stem” om instellingen aan te passen die te maken hebben met de gebruikte stem(men). Een snellere, alternatieve manier om steminstellingen te wijzigen vindt u onder Synth Settings Ring.

In het dialoogvenster Steminstellingen treft u de volgende opties aan:

Stem

De eerste optie die u tegenkomt is een vervolgkeuzelijst waarin alle stemmen staan waarover de momenteel gebruikte synthesizer beschikt. Met de pijltoetsen kunt u alle keuzemogelijkheden beluisteren. Met pijl links en pijl omhoog gaat u naar het begin van de lijst en met pijl rechts en pijl omlaag naar het einde.

Variant

Als u gebruik maakt van de eSpeak synthesizer, die standaard is opgenomen in NVDA, kunt u via een vervolgkeuzelijst een stemvariant kiezen. Met de stemvarianten kunt u stemeigenschappen enigszins aanpassen. Er zijn varianten die als een mannen- of vrouwenstem klinken of zelfs als een kikker.

Snelheid

Hiermee kunt u de spraaksnelheid instellen. De schuifregelaar gaat van 0 tot 100 (0 is de laagste en 100 de hoogste snelheid).

Toonhoogte

Hiermee stelt u de hoogte van de gebruikte stem in. De schuifregelaar gaat van 0 tot 100 ( bij 0 klinkt de stem het laagst en op 100 het hoogst).

Volume

Met de schuifregelaar kunt u het volume van de stem instellen waarbij 0 het laagste en 100 het hoogste volume is.

Intonatie

Met de schuifregelaar kunt u instellen welk intonatieniveau de stem moet gebruiken, dus hoe sterk de stem in toonhoogte moet variëren. De enige synthesizer die op het moment deze mogelijkheid biedt is eSpeak.

Automatisch van taal wisselen

Dit selectievakje bepaalt of NVDA automatisch van taal moet wisselen als het te lezen document is voorzien van taalcodes, zoals NL voor Nederlands. Deze optie is standaard ingeschakeld. Op dit moment wordt het automatisch wisselen van taal enkel door de eSpeak synthesizer ondersteund.

Automatisch van dialect wisselen

Indien automatisch van taal wisselen is ingeschakeld, kan deze optie gebruikt worden om aan te geven dat er van dialect gewisseld moet worden in plaats van enkel taalwisselingen. Als een tekst bijvoorbeeld als Brits Engels is gemarkeerd zal de synthesizer een Brits dialect gebruiken indien deze optie is ingeschakeld. Deze optie is standaard uitgeschakeld.

Interpunctie uitspreken

Toets: NVDA+p

Deze optie bepaalt welke leestekens en symbolen als woorden worden uitgesproken. Als deze optie bijvoorbeeld op alles staat, zullen alle symbolen als woorden worden uitgesproken. Deze optie geldt voor alle synthesizers, niet enkel de actieve synthesizer.

Toonhoogteveranderingspercentage bij hoofdletters

Dit tekstvak stelt u in staat om de mate waarin de toonhoogte van de stem verandert zodra een hoofdletter wordt gelezen in te stellen. Deze waarde is een percentage, een negatieve waarde verlaagt de toonhoogte en een positieve waarde verhoogt de toonhoogte. Om de toonhoogte niet te veranderen voert u 0 in.

Het woord hoofdletter gebruiken bij hoofdletters

Als het selectievakje is aangevinkt zal NVDA, waar nodig, het woord “hoofdletter” zeggen bij het lezen en typen. Bij het gebruik van hoofdletters wordt door NVDA normaal gesproken de toonhoogte iets verhoogd, maar als dit niet ondersteund wordt door de synthesizer is de hier genoemde optie misschien een goed alternatief.

Pieptoon bij gebruik hoofdletters

Als het selectievakje is aangevinkt zal NVDA een korte pieptoon laten horen telkens wanneer er sprake is van een hoofdletter. Net als bij de optie “Het woord hoofdletter uitspreken bij gebruik hoofdletters” kan dit nuttig zijn als de gebruikte synthesizer het verhogen van de toonhoogte bij hoofdletters niet ondersteund.

Gebruik spellingsfunctionaliteit indien ondersteund

Er zijn woorden die slechts uit één letterteken bestaan. Een voorbeeld hiervan is "a" in het Engels of "u" in het Nederlands. Als "a" in het Engels als woord wordt gebruikt (het equivalent van het Nederlandse "een") is de uitspraak anders dan wanneer we de naam van dit letterteken uitspreken zoals bij het spellen. Door het selectievakje aan te vinken kan de synthesizer het verschil in uitspraak weergeven. De meeste synthesizers ondersteunen deze functionaliteit.

In het algemeen is het aan te bevelen dit selectievakje aan te vinken. Er zijn evenwel synthesizers die van de Microsoft API gebruik maken die met de uitspraak van individuele lettertekens niet goed omgaan. Als u problemen hiermee ondervindt, kunt u het selectievakje beter niet aanvinken.

Merk op dat deze functionaliteit voor het Engels van groot belang is, maar dat dit bij het Nederlands nauwelijks of niet het geval is.

8.1.4. Synth settings ring

Om spraakinstellingen snel aan te passen zonder dat u gebruik maakt van het dialoogvenster “rij/kolomkoppen”, kunt u te allen tijde beschikken over een aantal toetscombinaties terwijl u met NVDA werkt:

Naam Desktoptoets Laptoptoets Beschrijving
Naar volgende synthesizerinstelling gaan NVDA+control+pijl rechts NVDA+shift+control+pijl rechts Hiermee wordt steeds een volgende spraakinstelling gekozen. Na de laatst beschikbare instelling begint u weer vooraan enz.
Naar vorige spraakinstelling gaan NVDA+control+pijl Links NVDA+shift+control+pijl Links Hiermee wordt de spraakinstelling gekozen die onmiddellijk voorafgaat aan de huidige. Eenmaal bij de eerste instelling bovenaan de lijst aangekomen begint u weer onderaan enzovoorts.
Oplopend bijstellen van huidige synthesizerinstelling NVDA+control+Pijl Omhoog NVDA+shift+control+Pijl Omhoog |Stelt de momenteel gebruikte spraakinstelling naar bovenbij. Verhoogt bij voorbeeld snelheid en volume, selecteert volgende stem.
De huidige synthesizerinstelling aflopend bijstellen NVDA+control+Pijl Omlaag NVDA+shift+control+Pijl Omlaag |Stelt momenteel gebruikte spraakinstelling naar beneden bij. Verlaagt bij voorbeeld snelheid en volume, selecteert vorige stem

8.1.5. Brailleïnstellingen

Onder “Opties” in het NVDA-menu gaat u naar “Braille” om het dialoogvenster voor de brailleïnstellingen te openen.

Brailleleesregel

Allereerst komt u in dit dialoogvenster een vervolgkeuzelijst met de naam brailleleesregel tegen. Het aantal keuzemogelijkheden dat u hier geboden wordt, is afhankelijk van de brailleleesregelstuurprogramma’s die op uw pc beschikbaar zijn. Met de pijltoetsen kunt u het door u gewenste stuurprogramma kiezen.

Geen braille betekent dat u braille niet gebruikt.

Meer informatie over ondersteunde brailleleesregels vindt u onder Supported Braille Displays .

Poort

Voor zover beschikbaar, kunt u met deze optie bepalen welke poort of welk type verbinding moet worden gebruikt om te communiceren met de geselecteerde brailleleesregel. In de vervolgkeuzelijst treft u de mogelijkheden aan die voor de gebruikte leesregel beschikbaar zijn.

Standaard wordt door NVDA een automatische poortdetectie uitgevoerd. Dit houdt in dat verbinding met het brailleapparaat automatisch tot stand wordt gebracht bij het zoeken naar beschikbare usb- of bluetooth-apparaten op uw systeem. Bij sommige brailleleesregels is het echter mogelijk expliciet te bepalen welke poort gebruikt moet worden. De normale procedure is dat opties "Automatisch" worden ingesteld (hetgeen inhoudt dat NVDA standaard een automatische poortselectie zal uitvoeren) voor "USB", "Bluetooth" en legacy seriële communicatiepoorten, als het type communicatie door uw leesregel wordt ondersteund.

Deze optie is niet beschikbaar als uw brailleleesregel alleen automatische poortdetectie ondersteunt.

Raadpleeg de documentatie van uw brailleleesregel in de rubriek ondersteunde Brailleleesregels voor meer informatie over de ondersteunde communicatietypes en beschikbare poorten.

Uitvoertabel

Vervolgens komt u in dit dialoogvenster de vervolgkeuzelijst met braille-uitvoertabellen tegen. In de lijst vindt u brailletabellen voor verschillende talen, braillestandaarden en gradaties. De gekozen tabel zorgt ervoor dat tekst wordt omgezet in braille voor weergave op de brailleleesregel. U kunt de pijltjestoetsen gebruiken om door de lijst met brailletabellen te navigeren.

Invoertabel

Terwijl de uitvoertabel tekst omzet in braille, kunt u via deze vervolgkeuzelijst kiezen welke invoertabel u wilt gebruiken om braille, (ingevoerd met het brailletoetsenbord van uw leesregel), om te zetten in tekst. Momenteel ondersteunt NVDA alleen computerbrailleïnvoer, zodat alleen 8-punts computerbrailletabellen worden getoond. U kunt de pijltjestoetsen gebruiken om door de lijst met brailletabellen te navigeren.

Merk op dat deze instelling alleen zinvol is als uw leesregel over een toetsenbord van het Perkins-type beschikt en het stuurprogramma van uw brailleleesregel hiervoor ondersteuning biedt. Als invoer niet wordt ondersteund door een leesregel die is uitgerust met een brailletoetsenbord, wordt dit vermeld in de rubriek ondersteunde Brailleleesregels.

woord onder cursor uitbreiden naar computerbraille

Door het selectievakje aan te vinken wordt het woord onder de cursor weergegeven in onverkort computerbraille.

Knippersnelheid cursor

In het invoerveld kunt u een getal invoeren dat de knippersnelheid van de cursor bepaalt in milliseconden.

Time-out voor berichten (sec.)

In het invoerveld kunt u een getal invoeren waarmee u bepaalt hoe lang NVDA-berichten in het uitleesvenster worden weergegeven. Als u "0" als waarde invult, worden geen berichten getoond.

Braille volgkeuze

Toets: NVDA+control+t

Hiermee kunt u bepalen of de leesregel de systeemfocus dan wel de navigatorobject- / reviewcursor moet volgen

Lezen per alinea

Als deze optie is ingeschakeld, zal braille per alinea in plaats van per regel worden weergegeven. Ook de vorige/volgende regel commando's zullen van alinea naar alinea springen. Dit betekent dat u de brailleleesregel niet hoeft te scrollen aan het eind van een regel als er nog meer tekst op de leesregel past. Dit maakt het mogelijk om grote hoeveelheden tekst vloeiender te lezen. Deze optie is standaard uitgeschakeld.

8.1.6. Instellingen toetsenbord (NVDA+control+k)

Dit dialoogvenster vindt u in het NVDA-menu onder “Opties” waar u vervolgens “Toetsenbord” selecteert. U treft er de volgende keuzemogelijkheden aan:

Toetsenbordindeling

Dit is een vervolgkeuzelijst waarin u het type toetsenbordindeling kiest dat u wilt gebruiken. Momenteel zijn er in NVDA twee types beschikbaar: desktop en laptop.

CapsLock als NVDA-toets gebruiken

Als het selectievakje wordt ingeschakeld, is CapsLock als NVDA-toets ingesteld.

Uitgebreide Insertt-toets als NVDA-toets gebruiken

Door dit selectievakje in te schakelen wordt de uitgebreide Insert- (INS-) toets als NVDA-toets gebruikt. De uitgebreide INS-toets zit meestal boven de pijltjestoetsen bij de Home en End-toetsen

Numerieke Insert-toets als NVDA-toets gebruiken

Door het selectievakje in te schakelen wordt de Insert-toets op het numerieke toetsenbord als NVDA-toets ingesteld.

Als er geen toets als NVDA-toets wordt gekozen, zijn bepaalde commando's mogelijk niet beschikbaar. Er zal dan ook een foutmelding verschijnen in het dialoogvenster Muisinstellingen zodra er op OK wordt gedrukt terwijl geen enkele toets is aangevinkt. Nadat u via OK het venster met de foutmelding hebt gesloten, moet u van tenminste één toets het selectievakje aanvinken voordat u het dialoogvenster correct kunt afsluiten met de OK-knop.

Getypte karakters uitspreken

Toets: NVDA+2

Door het selectievakje in te schakelen worden alle karakters die u op het toetsenbord typt uitgesproken.

Getypte woorden uitspreken

Toets: NVDA+3

Door dit selectievakje in te schakelen wordt elk woord dat u getypt hebt uitgesproken.

Spraak onderbreken bij het typen van karakters

Als dit selectievakje is aangevinkt, wordt de spraak onderbroken telkens wanneer er een letterteken wordt getypt. Deze instelling staat standaard "aan".

Spraak onderbreken bij drukken van Enter-toets

Als dit selectievakje is aangevinkt, wordt de spraak onderbroken telkens wanneer de Enter-toets wordt ingedrukt. Deze instelling staat standaard "aan".

Skimmen bij Alles Voorlezen toestaan

Als dit selectievakje is aangevinkt,zullen navigatieopdrachten zoals snel navigeren in bladermodus of verplaatsen per regelof alinea er niet toe leiden dat Alles Voorlezen wordt gestopt. Het is veeleer zo dat Alles Voorlezen naar de nieuwe positie springt waar het lezen wordt voortgezet.

Piep bij het typen van kleine letters terwijl capslock is ingeschakeld

Als deze optie is geactiveerd, zal NVDA piepen bij het typen van letters in combinatie met de shift toets als capslock is ingeschakeld. Meestal is het niet de bedoeling om letters in combinatie met de shift toets te typen als capslock is ingeschakeld, u heeft capslock dan wellicht per ongeluk aangezet. Daarom kan het handig zijn om hierover gewaarschuwd te worden.

Commandotoetsen uitspreken

Toets: NVDA+4

Door het selectievakje in te schakelen worden alle niet-karaktertoetsen (bij voorbeeld de pijltjestoetsen, de DEL-toets, etc.) uitgesproken. Dit geldt ook voor, bij voorbeeld, de Ctrl-toets in combinatie met een letter.

8.1.7. Muisinstellingen(NVDA+control+m)

Het dialoogvenster Muisinstellingen vindt u in het NVDA-menu onder Opties waar u vervolgens Muis selecteert. U treft er de volgende keuzemogelijkheden aan:

Veranderingen van muisaanwijzervorm weergeven

Als het selectievakje is ingeschakeld, zal NVDA elke verandering die optreedt in de vorm van de muisaanwijzer melden. In Windows verandert de vorm van de muisaanwijzer om aan te geven waar de computer mee bezig is, zoals met het laden van iets of om te laten weten dat u tekst kunt invoeren.

De muis volgen activeren

Toets : NVDA+m |

Door het selectievakje in te schakelen wordt de tekst gelezen die zich onder de muisaanwijzer bevindt bij verplaatsing van de muis over het scherm. U kunt dus naar iets zoeken door de muis zelf te verplaatsen in plaats van zoeken met objectnavigatie.

Resolutie van teksteenheid

Als u ervoor gekozen hebt om de tekst onder de muis te laten uitspreken, kunt u hier instellen hoeveel tekst moet worden uitgesproken. U hebt de keuze uit karakter, woord, regel en alinea.

Rol weergeven wanneer muisaanwijzer zich binnen een object bevind

Als dit selectievakje is ingeschakeld, zal NVDA de rol (type) van het object weergeven bij verplaatsing van de muis binnen het object.

Geluidscoördinatie gebruiken bij verplaatsen muis

Als het selectievakje is ingeschakeld laat NVDA pieptonen horen bij het verplaatsen van de muis. Met behulp van deze signalen kan de gebruiker bepalen waar de muis zich op het scherm bevindt.

Schermhelderheid bepaalt Volume audio-coördinatie

Als het selectievakje “geluidscoördinatie gebruiken bij verplaatsen muis” is ingeschakeld, dan zal het inschakelen van dit selectievakje ervoor zorgen dat het volume van de pieptonen wordt bepaald door de schermhelderheid onder de muis. Deze functies staan standaard uit.

8.1.8. Instellingen review cursor (leescursor)

Om instellingen aan te passen gaat u in het NVDA-menu onder Opties naar Leescursor. In het dialoogvenster treft u de volgende keuzemogelijkheden aan:

Volg de systeemfocus

Toets : NVDA+7

Wanneer deze optie is ingeschakeld,wordt de leescursor (review cursor) altijd in hetzelfde object geplaatst als de systeemfocus telkens wanneer de focus zich wijzigt.

Systeemcursor volgen

Toets: NVDA+6

Als het selectievakje is aangevinkt, volgt de leescursor (review cursor) automatisch de systeemcursor wanneer deze wordt verplaatst

De muis volgen

Als het selectievakje aangevinkt is, zal de leescursor (review cursor) de muis volgen wanneer deze wordt verplaatst.

Vereenvoudigde leesmodus (Simple review mode)

Als het selectievakje aangevinkt is, zorgt NVDA ervoor dat ontoegankelijke objecten worden uitgefilterd zodat alleen de bruikbare objecten kunnen worden benaderd.

8.1.9. Objectweergave-instellingen(NVDA+control+o)

Om instellingen aan te passen gaat u in het NVDA-menu onder Opties naar Objectweergave. In het dialoogvenster treft u de volgende keuzemogelijkheden aan:

Flitsberichten (tooltips)weergeven

Als het selectievakje aangevinkt is, zal NVDA eventuele tooltips laten horen wanneer deze op het scherm verschijnen. Bij veel Windows schermen en besturingselementen verschijnt een kort berichtje, – dat “tooltip” genoemd wordt, – wanneer deze zich onder de muisaanwijzer bevinden of soms wanneer deze gefocusseerd worden.

Hulpballonnen weergeven

Als het selectievakje aangevinkt is, zal NVDA eventuele hulpballonnen laten horen wanneer deze op het scherm verschijnen. Hulpballonnen lijken op tooltips maar ze bevatten meer informatie dan tooltips. Ze hebben te maken met dingen die aan of met uw computer gebeuren zoals het verwijderen van een netwerk kabel of wellicht wordt u er attent op gemaakt dat er een beveiligingsprobleem is.

Sneltoetscombinaties voor weergeven van objecten

Als het selectievakje is aangevinkt, zal NVDA bij de aankondiging van een bepaald object of element ook de bijbehorende sneltoetscombinatie vermelden. Zo zal bij voorbeeld bij het onderdeel Bestand op de menubalk ook gemeld worden dat hiervoor de sneltoetscombinatie Alt + b. beschikbaar is.

Informatie over objectpositie weergeven

Als het selectievakje aangevinkt is, wordt de objectpositie gemeld,bijvoorbeeld 1 van 4, zodra het object focus krijgt, of zich in de objectnavigatie bevind.

Objectpositie raden indien deze niet beschikbaar is

Als informatie van objectpositie weergeven is ingeschakeld, kan deze optie ervoor zorgen dat de positie van sommige objecten bij benadering wordt bepaald. Dit kan nodig zijn als de positie-informatie niet op een andere manier verkregen kan worden.

Als deze optie is ingeschakeld, zal positie-informatie voor meer objecten (zoals menu's en werkbalken) beschikbaar zijn, maar deze informatie is mogelijk niet geheel nauwkeurig.

Beschrijving van object weergeven

Vink dit selectievakje niet aan als u, behalve de naam van het object, geen extra informatie hoeft te horen.

Weergave voortgangsbalk

Toets : NVDA+u

Via de vervolgkeuzelijst kunt u kiezen hoe u wilt worden geïnformeerd over de voortgang van de voortgangsbalk.

U kunt kiezen uit

Achtergrond voortgangsbalken weergeven

Als dit selectievakje is ingeschakeld blijft NVDA veranderingen in een voortgangsbalk weergeven, ook als deze niet langer op de voorgrond aanwezig is. Als u een venster met een voortgangsbalk minimaliseert of naar een ander venster overschakelt, zal NVDA de veranderingen in de voortgangsbalk toch bijhouden terwijl u met iets anders bezig bent.

Dynamische inhoudsveranderingen melden

Toets: NVDA+5

Schakelt het automatisch melden van nieuwe inhoud aan of uit voor bepaalde besturingselementen zoals terminalvensters of chatgeschiedenis.

8.1.10. Instellingen voor Invoersamenstelling

Het dialoogvenster Instellingen voor Invoersamenstelling vindt u onder Opties in het NVDA-menu. Met behulp van dit dialoogvenster kunt u regelen hoe NVDA de karakters van  Aziatische talen weergeeft, wanneer u deze invoert. Dit geldt zowel voor IME- als  voor de Text Service-invoer. Aangezien er grote verschillen bestaan tussen de invoermethodes wat betreft mogelijkheden en de wijze van informatieoverdracht, zal het wellicht nodig zijn de instellingen aan te passen aan de gebruikte invoermethode. Hierdoor wordt typen aangenamer en gemakkelijker.

automatisch alle beschikbare kandidaten rapporteren

Met deze keuzemogelijkheid, die standaard geactiveerd is, bepaalt u of de zichtbare kandidaten al dan niet automatisch moeten worden gemeld wanneer er een kandidatenlijst verschijnt of wanneer de pagina verandert. Bij pictografische invoer, zoals voor Chinees Nieuw Tsjang-Dzji en Boshiami is het handig als deze keuze aangevinkt is, omdat u automatisch alle symbolen hoort met het bijbehorende nummer zodat u er direct één kunt kiezen. Bij fonetische invoermethodes zoals Chinees Nieuw Fonetisch is het evenwel verstandiger deze optie uit te zetten omdat alle tekens hetzelfde klinken en u met de pijltoetsen door de lijst moet bladeren om uit de beschrijving van de afzonderlijke karakters de benodigde informatie te verkrijgen voor de te kiezen kandidaat.

Geselecteerde Kandidaat Melden

Met deze keuzemogelijkheid, die standaard geactiveerd is, bepaalt u of NVDA de geselecteerde kandidaat al dan niet automatisch moet melden wanneer er een kandidatenlijst verschijnt of wanneer de selectie wordt gewijzigd. Deze functie is nodig voor invoermethodes waarbij de selectie kan worden gewijzigd met de pijltoetsen  (zoals het Chinees Nieuw Fonetisch), maar voor andere invoermethodes is het wellicht efficiënter deze optie uit te zetten. Merk op dat zelfs wanneer deze optie uit staat, de leescursor toch bij de geselecteerde kandidaat wordt geplaatst zodat u met gebruik van object navigatie / review deze of andere kandidaten handmatig kunt uitlezen.

Altijd Korte Beschrijving Geven van Kandidaat-karakters

Met deze keuzemogelijkheid, die standaard geactiveerd is, bepaalt u of NVDA   al dan niet een korte beschrijving moet geven van elk beoogd karakter wanneer dit wordt geselecteerd of automatisch wordt uitgelezen zodra er een kandidatenlijst verschijnt. Merk op dat voor talen zoals het Chinees het melden van extra karakter beschrijvingen voor de geselecteerde kandidaat niet door deze optie wordt beïnvloed. Deze optie kan nuttig zijn voor Koreaanse en Japanse invoermethodes.

Rapporteren van Veranderingen aan de Leesreeks

Sommige invoermethodes zoals Chinees Nieuw Fonetisch en Nieuw TSjangDzjie hebben een leesreeks (soms ook wel precompositie reeks genoemd). Met deze optie kunt u bepalen of NVDA de karakters die in de leesreeks worden ingevoerd al dan niet moet melden. Deze optie is standaard aangevinkt. Merk op dat sommige oudere invoermethodes zoals Chinees TsjangDzji de leesreeks mogelijk niet gebruiken om karakters voorafgaand aan de eigenlijke samenstelling in op te nemen, maar in plaats daarvan rechtstreeks gebruik maken van de samenstellingsreeks. In de optie hierna leest u hoe het rapporteren van de samenstellingsreeks kan worden ingesteld.

Rapporteren van Veranderingen aan de Samenstellingsreeks

Nadat de lees- of pré-compositiegegevens tot een geldig pictografisch symbool zijn gecombineerd slaan de meeste invoermethodes dit symbool, samen met andere gecombineerde symbolen, tijdelijk op in een samenstellingsreeks om tenslotte in het document te worden ingevoegd.   Met deze optie kunt u bepalen of NVDA nieuwe symbolen die in de samenstellingsreeks verschijnen al dan niet moet melden. Deze optie is standaard aangevinkt.

8.1.11. Instellingen bladermodus(NVDA+control+b)

Voor het dialoogvenster Bladermodus gaat u naar Opties in het NVDA-menu en selecteert u Bladermodus.

De volgende keuzemogelijkheden zijn beschikbaar:

Maximale aantal karakters per regel

In het invoerveld kunt u het aantal karakters per regel instellen dat een document in bladermodus mag bevatten.

Maximaal aantal regels per pagina

Hoewel er in bladermodus eigenlijk geen echte pagina-indeling bestaat, kunt u hier het aantal regels invoeren dat opschuift als u Page Up (pagina omhoog) of Page Down (pagina omlaag) indrukt terwijl u zich in een document in bladermodus bevindt.

Schermlay-out gebruiken

Toets: NVDA+v

Hiermee kunt u bepalen hoe de inhoud van een document in bladermodus moet worden weergegeven. Wilt u dat inhoud zoals links en andere velden op een aparte regel komen te staan of moet alles blijven zoals het wordt getoond. Als het selectievakje is ingeschakeld blijft alles staan zoals weergegeven. Als u het vinkje weghaalt, worden de velden op aparte regels getoond.

Automatisch lezen zodra een pagina geladen is

Deze optie bepaalt of een pagina die geladen is in bladermodus automatisch wordt gelezen. Deze optie is standaard ingeschakeld.

Lay-outtabellen opnemen

Met deze optie kunt u bepalen hoe NVDA moet omgaan met tabellen die uitsluitend dienen ter ondersteuning van de layout. Wanneer Layout-tabellen opnemen is ingeschakeld, zal NVDA zulke tabellen als normale tabellen beschouwen. Hoe ze gemeld worden is afhankelijk van de opmaakinstellingen en met sneltoetscommando's kan men er naar toe navigeren. Wanneer deze optie niet ingeschakeld is, worden de tabellen niet opgenomen en men kan er niet naar toe navigeren. De inhoud wordt echter wel als normale tekst weergegeven. Deze optie staat standaard uit.

Het melden van velden zoals links en koppen instellen

Zie de opties in het dialoogvenster Documentopmaak om de velden in te stellen die worden uitgesproken bij het navigeren, zoals links, koppen en tabellen.

Automatische focusmodus bij focuswijzigingen

Hiermee wordt de focusmodus automatisch geactiveerd bij focusveranderingen. Als het selectievakje is ingeschakeld, zal de focusmodus automatisch worden geactiveerd wanneer u in een webpagina bij voorbeeld in een formulierveld terecht komt door op TAB te drukken.

Automatische focusmodus bij cursorbeweging

Als het selectievakje is ingeschakeld, zal NVDA de focusmodus vanzelf aanpassen bij gebruik van de pijltjestoetsen. Als u bij voorbeeld met de pijltjestoetsen door een webpagina bladert en u in een invoerveld belandt, komt u automatisch in de focusmodus. Als u het invoerveld uitgaat, keert u weer terug in de bladermodus (ook wel surfmodus genoemd).

Audiomarkering voor focus- en surfmodus

Als het selectievakje is ingeschakeld, hoort u een bepaald geluid als gewisseld wordt tussen de focus- en bladermodus in een document. Dit komt dan in de plaats van een uitgesproken wijziging van de focus.

8.1.12. Documentopmaakinstellingen (NVDA+control+d)

U vindt het dialoogvenster Documentopmaak in het NVDA-menu onder Opties.

U kunt de meeste selectievakjes gebruiken om te bepalen welke informatie over de opmaak van een document u wilt horen als u de cursor in het document verplaatst. Als u bij voorbeeld Lettertype vermelden inschakelt, wordt de naam hiervan gemeld telkens wanneer u bij een ander lettertype terecht komt.

U kunt de vermelding laten horen van:

Wijzigingen in documentopmaak achter de cursor weergeven (kan vertraging veroorzaken)

Als het selectievakje aangevinkt is, zal NVDA proberen alle wijzigingen in de opmaak van een regel te melden bij het lezen van de regel ook als dit de prestatie vertraagt.

Standaard wordt de opmaak bij de systeemcursor / review cursor gedetecteerd, maar in bepaalde gevallen wordt ook de opmaak in de rest van de regel gedetecteerd voor zover dit geen nadelige invloed heeft op de prestatie.

Vink dit selectievakje aan bij het corrigeren van documenten in toepassingen zoals Microsoft Word waar opmaak van belang is.

8.1.13. Uitspraakwoordenboeken

Via het menu-item Uitspraakwoordenboeken dat te vinden is onder Opties kunt u aangeven hoe NVDA bepaalde woorden of woordgroepen moet uitspreken. Op dit moment zijn er 3 soorten woordenboeken beschikbaar, te weten,

In de dialoogvensters van de verschillende woordenboeken vindt u een lijst met regels die gebruikt worden om de uitspraak te sturen. Tevens zijn er de knoppen Toevoegen, Bewerken en Verwijderen.

Om een regel aan een woordenboek toe te voegen gebruikt u de knop Toevoegen. U vult de velden van het dialoogvenster in dat verschijnt en klikt op OK. Nu zult u de nieuwe regel zien in het regeloverzicht. Zodra u klaar bent met toevoegen of bewerken, klikt u op OK om het dialoogvenster te sluiten. Dit zorgt ervoor dat de wijzigingen worden opgeslagen.

Met de regels voor de NVDA uitspraakwoordenboeken kunt u een bepaalde karakterreeks vervangen door een andere. Stel dat u NVDA , telkens als het woord “luid” voorkomt, het woord “hard” wilt laten zeggen. U klikt dan op de knop Toevoegen en vult dan in het invoerveld patroon, “luid” in, en in het veld Vervangen vult u “hard” in. Mogelijk wilt u in het commentaarveld nog een beschrijving geven van de regel, bij voorbeeld: luid wijzigen in hard.

Met de uitspraakwoordenboeken van NVDA is veel meer mogelijk dan alleen het simpel vervangen van een woord door een ander woord. In het dialoogvenster Toevoegen van een regel kan ook worden aangegeven of de regel hoofdlettergevoelig is. Als het selectievakje is aangevinkt, zal NVDA onderscheid maken tussen hoofdletters en kleine letters. De standaardinstelling is dat geen verschil wordt gemaakt tussen hoofdletters en kleine letters. Er is nog een selectievakje dat gebruikt kan worden om aan te geven of de ingevoerde tekenreeks een “regular expression” is of niet. Een regular expression is een reeks waarin speciale tekens worden gebruikt om aan te geven hoe en in welke mate de reeks moet worden toegepast (op specifieke tekens, alleen getallen of alleen letters, bij voorbeeld). In deze handleiding wordt niet verder ingegaan op “regular expressions”, maar op het internet zijn allerlei tutorials te vinden die meer informatie geven.

8.1.14. Uitspraak van interpunctie/symbolen

In dit dialoogvenster kan de manier waarop interpunctie en symbolen worden gemeld worden aangepast, alsmede het interpunctieniveau waarop deze worden uitgesproken.

Selecteer een symbool uit de symbolenlijst om het aan te passen. Het vervangen door veld stelt u in staat om de uitspraak van het symbool aan te passen. Het niveau veld bepaalt het minimumniveau waarop dit symbool wordt uitgesproken.

Als u klaar bent kunnen de wijzigingen met de OK knop worden opgeslagen, of door middel van de Annuleren knop worden teruggedraaid.

8.1.15. Invoerkoppelingen

In dit dialoogvenster kunt u toetsen voor invoerkoppelingen op het toetsenbord, knoppen op de brailleleesregel, etc. instellen voor het uitvoeren vanNVDA commando's.

Alleen commando's die toepasbaar zijn vlak voordat u het dialoogvenster opent, worden getoond. Als u bij voorbeeld commando's wilt instellen die te maken hebben met bladermodus, dan moet u het dialoogvenster Ïnvoerkoppelingen openen,wanneer u zich in de bladermodus bevindt.

De boomstructuur in dit dialoogvenster toont alle beschikbare NVDA commando's die per categorie gegroepeerd zijn. Onder elk commando treft u de ermee verbonden koppeling aan.

Om een invoerkoppeling aan een commando toe te voegenselecteert u het commando en drukt u op de knop Toevoegen. Breng vervolgens de gewenste invoerkoppeling aan; bij voorbeeld door het indrukken van een toets op het toetsenbord of een knop op een brailleleesregel. Vaak kan de reikwijdte van een invoerkoppeling verschillen. Als u bij voorbeeld een toets op het toetsenbord indrukt,wilt u mogelijk dat dit specifiek voor de huidige toetsenbordindeling geldt (d.w.z. desktop of laptop) of mogelijk wilt u dat dit voor beide geldt. Desgewenst kunt u via een menu de relevante optie instellen.

Om de aan een commando verbonden invoerkoppeling ongedaan te maken, selecteert u de invoerkoppeling en drukt u op de knop Ongedaan maken.

Als u klaar bent met het aanbrengen van de wijzigingen drukt u op de knop OK om de wijzigingen op te slaan of op de knop Annuleren als u geen wijzigingen wilt doorvoeren.

8.2. De configuratie opslaan en opnieuw laden

Als er wijzigingen worden aangebracht in de instellingen van NVDA worden deze automatisch opgeslagen bij het afsluiten van het programma. Dit is de standaardinstelling, maar u kunt dit veranderen onder Algemeen in het menu Opties. U kunt gewijzigde instellingen te allen tijde handmatig opslaan. Hiervoor gaat u in het NVDA-menu naar Configuratie opslaan.

Als het nodig is om terug te gaan naar een eerder opgeslagen configuratie, bij voorbeeld omdat u een vergissing hebt gemaakt bij het veranderen van de instellingen, kiest u in het NVDA-menu Terug naar opgeslagen configuratie. U kunt de configuratie van NVDA ook terugzetten naar de oorspronkelijke instellingen door in het NVDA-menu “Zet NVDA terug naar fabrieksinstellingen" te kiezen.

De volgende toetscombinaties kunnen ook handig zijn:

Naam Desktoptoets Laptoptoets Beschrijving
Configuratie opslaan NVDA+control+c NVDA+control+c Hiermee worden de huidige instellingen opgeslagen zodat deze niet verloren gaan als NVDA wordt afgesloten.
Configuratie terugzetten NVDA+control+r NVDA+control+r Door eenmaal drukken worden de instellingen hersteld zoals deze waren toen u de configuratie de laatste keer hebt opgeslagen. Bij driemaal drukken worden de fabrieksinstellingen hersteld.

8.3. Configuratieprofielen

Het kan voorkomen dat u bepaalde instellingen wilt die gelden voor bepaalde situaties. Zo kan het zijn dat u wilt dat "inspringen melden" aan staat als u een tekst aan het bewerken bent, of dat het melden van opmaakeigenschappen zoals lettertype, grootte, etc. is ingeschakeld als u tekst naleest ter correctie. Dit kunt u in NVDA doen met behulp van configuratieprofielen.

Een configuratieprofiel bevat uitsluitend de instellingen die gewijzigd worden bij het bewerken van het profiel. De meeste instellingen kunnen in een configuratieprofiel worden aangepast behalve waar het gaat om instellingen die gelden voor NVDA in zijn geheel. Deze vindt u onder de kop Algemeen bij Opties in het NVDA-menu.

U kunt Configuratieprofielen handmatig activeren. Ze kunnen ook automatisch geactiveerd "worden met behulp van een zogenaamde "trigger". Het overschakelen naar een applicatie, bij voorbeeld, kan de "trigger" zijn die een bepaald configuratieprofiel activeert.

8.3.1. Basisbeheer

U kunt configuratieprofielen beheren door in het NVDA-menu Configuratieprofielen te selecteren. U kunt hiervoor ook de volgende toetscombinatie gebruiken:

Het eerste element in dit dialoogvenster is de profiellijst waaruit u een van de beschikbare profielen kunt selecteren. Bij het openen van het dialoogvenster wordt het profiel dat u aan het bewerken bent, geselecteerd. Verder wordt van de actieve profielen aangegeven of ze handmatig, of automatisch (via trigger), worden aangezet en / of dat ze in bewerking zijn.

U kunt een profiel hernoemen of verwijderen door respectievelijk op de knop "Hernoemen" of "Verwijderen" te drukken.

U sluit het dialoogvenster met de knop "Sluiten".

8.3.2. Een Profiel aanmaken

U kunt een profiel aanmaken door op de knop "Nieuw" te drukken.

In het dialoogvenster Nieuw Profiel, kunt u een naam voor het profiel opgeven. Hier selecteert u ook hoe dit profiel gebruikt moet worden. Als u het profiel uitsluitend handmatig wilt gebruiken, selecteert u "handmatigactiveren", wat de standaardinstelling is. In het andere geval selecteert u een trigger die dit profiel automatisch moet activeren. Als u geen naam voor het profiel hebt ingevoerd, zal gemakshalve bij het selecteren van een trigger de ermee verbonden naam worden overgenomen. Ga naar [ #ConfigProfileTriggers] hierna voor meer informatie over triggers.

Door op OK te drukken wordt het profiel aangemaakt en het dialoogvenster gesloten. Vervolgens kunt u het profiel bewerken.

8.3.3. Handmatig activeren

U kunt een profiel handmatig activeren door een profiel te selecteren en dan op de knop Handmatig Activeren te drukken Naast een handmatig geactiveerd profiel blijft het mogelijk met behulp van triggers andere profielen aan te zetten, maar de instellingen van een handmatig geactiveerd profiel krijgen prioriteit ten koste van de automatische instellingen. Als er bij voorbeeld voor de huidige toepassing een profiel automatisch (via een trigger)is geactiveerd en als in dat profiel het melden van links is ingeschakeld terwijl in het handmatig geactiveerde profiel dit niet is gebeurd, dan worden links niet gemeld. Als u echter de stem in het via een trigger geactiveerde profiel hebt veranderd, maar als u die niet gewijzigd hebt in het handmatig geactiveerde profiel, dan zal de stem uit het automatisch (via trigger) geactiveerde profiel worden gebruikt. Instellingen die u wijzigt worden opgeslagen in het handmatig geactiveerde profiel. U kunt een dergelijk profiel déactiveren door het te selecteren en op de knop "Handmatig déactiveren" te drukken.

8.3.4. Triggers

Door in het dialoogvenster Configuratieprofielen op de knop Triggers te drukken, kunt u instellen welke profielen met behulp van de verschillende triggers automatisch geactiveerd moeten worden.

In de lijst staan de volgende beschikbare Triggers:

Om het profiel te wijzigen dat automatisch moet worden geactiveerd voor een bepaalde triggerselecteert u eerst de trigger en vervolgens het gewenste profiel in de lijst met profielen. Als u niet wilt dat er een profiel wordt gebruikt, selecteert u "Normale Configuratie".

Druk op de knop Sluiten om naar het dialoogvenster Configuratieprofielen terug te gaan.

8.3.5. Een Profiel bewerken

Als u handmatig een profiel hebt geactiveerd, worden alle door u gewijzigde instellingen in dat profiel opgeslagen. Als dat niet het geval is,zullen wijzigingen die u in de instellingen aanbrengt worden opgeslagen in het meest recente door een trigger geactiveerde profiel. Als u bij voorbeeld een profiel gekoppeld hebt aan de toepassing Kladblok, dan zullen, zodra u naar Kladblok overschakelt, gewijzigde instellingen naar dat profiel worden opgeslagen. Als er geen handmatig geactiveerd profiel is, en er ook geen sprake is van een automatisch geactiveerd profiel dan worden gewijzigde instellingen opgeslagen in de normale configuratie.

Om het profiel dat gekoppeld is aan alles voorlezen te bewerken, moet u dat profiel #ConfigProfileManual handmatig.

8.3.6. Triggers tijdelijk uitschakelen

Het kan van pas komen dat alle triggers tijdelijk kunnen worden uitgeschakeld. U wilt bij voorbeeld een handmatig geactiveerd profiel of de normale configuratie bewerken zonder last te hebben van door triggers geactiveerde profielen Dit kunt u doen door een vinkje te zetten in het selectievakje bij "Alle triggers tijdelijk uitschakelen" in het dialoogvenster Configuratieprofielen.

8.4. De Locatie van Configuratiebestanden

Als u een draagbare versie van NVDA hebt, worden alle instellingen, door de gebruiker gedefinieerde app-modules en aangepaste drivers opgeslagen in een sub-map genaamd user config. Deze map bevindt zich in de NVDA hoofdmap.

Als u NVDA op een laptop of pc hebt geïnstalleerd, worden alle instellingen, door de gebruiker gedefinieerde app-modules en aangepaste drivers opgeslagen in een aparte map die te vinden is in de map van de aangemelde gebruiker onder de Windows gebruikersprofielen. Dit betekent dat elke gebruiker met de door hem- of haarzelf ingestelde configuratie van NVDA kan werken. U vindt de configuratiemap door op de pc of laptop via Start naar Programma's te gaan en vervolgens naar NVDA waar u “Verken de NVDA configuratiemap” kiest.

De NVDA-instellingen voor inlog- en UAC-schermen zijn opgeslagen in de systemConfig-map die zich in de hoofdmap van de NVDA-installatie bevindt. In het algemeen moet u niets veranderen aan deze configuratie. Om de instellingen van NVDA voor het inlogscherm of de UAC-schermen (gebruikersaccountbeheer) aan te passen, brengt u de gewenste wijzigingen aan terwijl u bij Windows bent ingelogd. Vervolgens slaat u de configuratie op waarna u in het dialoogvenster Algemene Instellingen op de knop "Huidige Instellingen van NVDA gebruiken bij Windows-aanmelding", drukt.

9. Het menu Extra

9.1. Logboek weergeven

Door Logboek weergeven te kiezen in het NVDA-menu onder Extra kunt u alles bekijken wat er in het logboek is vastgelegd vanaf het moment dat u NVDA de laatste keer startte tot het moment van openen van het logboek.

U kunt niet alleen de inhoud van het logbestand lezen, maar er ook een kopie van opslaan of de inhoud van het scherm vernieuwen zodat ook de gegevens worden getoond die werden vastgelegd na openen van het logbestand. Dit kunt u doen via het Logboek-menu (alt+l).

9.2. Speech Viewer (schermweergave gesproken tekst)

Goed-ziende software-ontwikkelaars of mensen die NVDA demonstreren voor een goed-ziend publiek is er een zwevend kader waarin alles op het scherm wordt getoond wat NVDA bezig is voor te lezen.

Om de speech viewer in te schakelen zet u een vinkje voor speech viewer onder Extra in het NVDA-menu. Haal dit vinkje weg om de speech viewer uit te schakelen.

Als de speech viewer ingeschakeld is, wordt de getoonde tekst voortdurend vernieuwd om het voorlezen bij te houden. Maar klikt u in of verplaatst u de focus naar het viewer venster, dan wordt het verversen van de tekst tijdelijk gestopt. U kunt zo gemakkelijk de getoonde tekst selecteren en kopiëren.

9.3. Add-Ons Beheren

Met "Add-ons Beheren" onder Extra in het NVDA menu kunt u uitbreidingspakketten voor NVDA installeren en verwijderen. Deze pakketten worden door de NVDA gemeenschap beschikbaar gesteld en ze bevatten aangepaste programmacode die het mogelijk maakt bepaalde functies van NVDA uit te breiden of te wijzigen. Ook zijn er Add-ons voor ondersteuning van extra brailleleesregels en spraaksynthesizers.

In het dialoogvenster "Add-ons Beheren" vindt u een lijst met alle geïnstalleerde Add-ons die op het moment in uw gebruikersconfiguratiemap staan. Van elke Add-on wordt de pakketnaam, versie en auteur weergegeven. Door een Add-on te selecteren en dan op de knop "Over Add-on" te klikken kunt u meer informatie opvragen, zoals een beschrijving en de URL.

U kunt op Internet naar beschikbare Add-ons bladeren en deze desgewenst installeren door op de knop "Add-ons toevoegen" te klikken. U komt nu op de NVDA Add-ons pagina. Als NVDA op uw computer is geïnstalleerd,kunt u een Add-on rechtstreeks vanuit de browser openen en installeren volgens de hieronder beschreven procedure. Werkt u met een draagbare kopie van NVDA, dan slaat u de Add-on op en volgt u onderstaande instructies.

Om een eerder verkregen Add-on te installeren drukt u op de knop "Installeren". U gaat dan naar een uitbreidingspakket, een bestand met de extensie "*.nvda-addon", dat ergens op uw computer of op een netwerk staat. Zodra u op de knop "Openen" drukt, zal de installatieprocedure beginnen.

Bij aanvang van de installatie zal NVDA vragen of u de desbetreffende Add-on daadwerkelijk wilt installeren. Aangezien de functionaliteit van Add-ons binnen NVDA niet beperkt wordt, wat in theorie inhoudt dat toegang verkregen wordt tot uw persoonlijke gegevens alsmede het gehele systeem, is het bij de geïnstalleerde versie van NVDA belangrijk alleen Add-ons te installeren waarvan u de herkomst vertrouwt. Als de Add-on eenmaal is geïnstalleerd, moet NVDA herstart worden om de Add-on te activeren. Zonder herstart zal voor die Add-on de status "Installeren" worden weergegeven.

U kunt een Add-on verwijderen door deze in de lijst te selecteren en vervolgens op de knop "Verwijderen" te drukken. U wordt nu gevraagd of u de Add-on inderdaad wilt verwijderen. Als u de vraag met ja beantwoordt, wordt de Add-on verwijdert. Net zoals bij het installeren moet ook bij het verwijderen van een Add-on NVDA opnieuw gestart worden. Zolang dit niet gebeurt, wordt voor die Add-on als status "Verwijderen" weergegeven.

Door op de knop "Sluiten" te drukken wordt het dialoogvenster "Add-ons Beheren" gesloten. Als u Add-ons hebt geïnstalleerd of verwijderd zal NVDA vragen of u eerst NVDA opnieuw wilt starten om de wijzigingen van kracht te laten worden.

In het verleden kon de functionaliteit van NVDA worden uitgebreid door plug-ins en drivers naar de gebruikersconfiguratiemap te kopiëren. Hoewel de huidige versie van NVDA deze mogelijk nog steeds zal laden, worden ze niet getoond in de lijst met geïnstalleerde Add-ons in Add-on Beheer. Het is het beste deze bestanden te verwijderen uit uw configuratie en via Add-on Beheer de geschikte add-on te installeren als deze beschikbaar is.

9.4. Python Console

Met de Python console die u vindt onder Extra in het NVDA-menu kunnen fouten in de programmacode worden opgespoord en hersteld, algemene inspecties van de programmatuur worden uitgevoerd of de mate van toegankelijkheid van een toepassing worden gecontroleerd. Zie voor meer informatie de handleiding voor ontwikkelaars, dit document is beschikbaar in de sectie voor ontwikkelaars op de NVDA website (Engelstalig).

9.5. Plugins herladen

Zodra deze optie wordt geactiveerd, zullen alle app modules en globale plugins opnieuw worden geladen zonder dat NVDA wordt herstart. Dit is handig voor ontwikkelaars.

10. Ondersteunde spraaksynthesizers

In deze rubriek vindt u informatie over spraaksynthesizers die door NVDA worden ondersteund. Een uitgebreidere lijst met gratis en betaalde spraaksynthesizers, die met NVDA compatibel zijn, vindt u onder http://www.nvda-project.org/wiki/ExtraVoices.

10.1. eSpeak

De eSpeak synthesizer is in NVDA ingebouwd en hiervoor hoeven geen drivers of andere componenten te worden geïnstalleerd. NVDA start standaard op met de eSpeak spraaksynthesizer. Bij gebruik van de draagbare versie van NVDA is de ingebouwde eSpeak synthesizer de ideale optie.

Voor elk van de stemmen die in eSpeak is opgenomen, is een andere taal beschikbaar. Er worden meer dan 43 talen door eSpeak ondersteund.

De klank van de stemmen kan worden aangepast.

10.2. Microsoft Spraak API versie 4 (SAPI 4)

Sapi 4 is een oudere Microsoft standaard voor softwarematige spraaksynthesizers. Op het internet zijn veel spraaksynthesizers te koop of gratis te downloaden die compatibel zijn met deze standaard. Als hiervan gebruik wordt gemaakt in NVDA dan treft u alle geïnstalleerde spraakgenerators met de beschikbare stemmen aan onder Stem in het NVDA-menu Voice Settings dialog of in Synth Settins Ring.

Als u Sapi 4 stemmen hebt geïnstalleerd maar de synthesizer hiervoor komt niet voor in de lijst van beschikbare synthesizers van NVDA, kunt u de SAPI 4.0 runtime binaries installeren die te vinden zijn op http://activex.microsoft.com/activex/controls/sapi/spchapi.exe.

10.3. Microsoft Spraak API versie 5 (SAPI 5)

Sapi 5 is een Microsoft standaard voor softwarematige spraaksynthesizers. Op het internet zijn veel spraaksynthesizers te koop of gratis te downloaden die compatibel zijn met deze standaard. Waarschijnlijk is er op uw computer al minstens 1 SAPI 5 stem geïnstalleerd. Als hiervan gebruik wordt gemaakt in NVDA dan treft u alle geïnstalleerde spraakgenerators met de beschikbare stemmen aan onder Stem in het NVDA-menu Voice Settings dialog of in Synth Settins Ring.

10.4. Microsoft Speech Platform

Het Microsoft Speech Platform biedt stemmen voor veel talen die normaalgesproken gebruikt worden bij de ontwikkeling van server-gebaseerde spraaktoepassingen. Deze stemmen kunnen ook met NVDA gebruikt worden.

Om van deze stemmen gebruik te maken dient u 2 componenten te installeren:

10.5. AudioLogic TTS 3

Dit is een commerciële spraaksynthesizer die speciaal ontwikkeld is voor het Italiaans. U moet de synthesizer op uw pc installeren als u deze voor NVDA wilt gebruiken. Meer informatie vindt u op http://www.audiologic.it/, de website van Audiologic.

Deze synthesizer heeft geen ondersteuning voor spellingsfunctionaliteit.

10.6. NewFon

NewFon is een gratis, commerciële synthesizer die ontwikkeld is door Shishmintzev voor het Russisch en het Oekraïens. U kunt deze synthesizer downloaden op http://ru.nvda-community.org/?page_id=10, de site van de Russische NVDA community.

Deze synthesizer heeft geen ondersteuning voor spellingsfunctionaliteit.

10.7. Nuance Vocalizer voor NVDA

Nuance Vocalizer is een commerciële spraaksynthesizer van hoge kwaliteit. Deze synthesizer is ontwikkeld door Nuance Communications, Inc., en wordt door Tiflotecnia, Lda aangeboden als uitbreidingspakket speciaal voor NVDA. Er kunnen meer dan 50 verschillende stemmen worden geïnstalleerd voor meer dan 30 talen. Alle synthesizercomponenten en stemmen zijn beschikbaar als add-on pakketten waardoor Nuance Vocalizer ook in de draagbare versie van NVDA optimaal functioneert.

U vindt meer informatie over Nuance Vocalizer voor NVDA, en hoe u deze kunt aanschaffen, op de web site www.vocalizer-nvda.com. Van de verkoop van dit product gaat een percentage naar NV Access waarmee de verdere ontwikkeling van de NVDA schermlezer wordt gefinancierd.

11. Ondersteunde Brailleleesregels

In deze rubriek treft u informatie aan over de brailleleesregels die door NVDA worden ondersteund.

11.1. Freedom Scientific Focus/PAC Mate Series

Alle Focus en PAC Mate leesregels van Freedom Scientific worden ondersteund. De drivers voor de brailleleesregels van Freedom Scientific moeten op uw computer worden geïnstalleerd. Zonodig kunt u de drivers downloaden van http://www.freedomscientific.com/downloads/focus-40-blue/focus-40-blue-downloads.asp. Hoewel op deze pagina alleen de Focus 40 Blue wordt genoemd, ondersteunt deze driver alle leesregels van Freedom Scientific. Wanneer u met een 64-bit versie van Windows werkt, en de drivers door een ander schermlesprogramma reeds geïnstalleerd werden, is het waarschijnlijk toch nodig de drivers van bovenstaande link te installeren omdat de bestanden die NVDA nodig heeft, zeer waarschijnlijk niet door de andere schermlezer zijn geïnstalleerd.

De standaardinstelling is dat NVDA automatisch deze leesregels detecteert en via USB of bluetooth een verbinding tot stand brengt. U kunt evenwel bij het configureren van de leesregel expliciet kiezen voor een "USB-" of "Bluetooth-poort" waarmee het te gebruiken verbindingstype wordt beperkt. Dit kan handig zijn als u de Focus leesregel met NVDA wilt verbinden via bluetooth en hem tegelijkertijd wilt opladen via de usb-aansluiting op uw computer.

Bij gebruik van deze leesregel met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregel raadplegen.)

Naam Toets (van leesregel)
Brailleregel terugscrollen topRouting1 (eerste braillecel)
Brailleregel vooruitscrollen topRouting20/40/80 (laatste braillecel)
Brailleregel terugscrollen leftAdvanceBar (linker advance-balk)
Brailleregel vooruitscrollen rightAdvanceBar (rechter advance-balk)
Braillevolgmodus wisselen linker GDF-knop+rechter GDF-knop
Functie linker WizWheel wisselen Linker WizWheel indrukken
Achteruit scrollen met gebruik van linker WizWheel Linker WizWheel omhoog
Vooruit scrollen met gebruik linker WizWheel Linker WizWheel omlaag
Functie rechter WizWheel wisselen Rechter WizWheel indrukken
Achteruitscrollen met gebruik van rechter WizWheel Rechter WizWheel omhoog
Vooruit sscrollen met gebruik van rechter WizWheel RechterWizWheel omlaag
Naar braillecel gaan Routing
BackSpace punt7
Entertoets punt8
Shift+tab spatiebalk+punt1+punt2
Tab spatiebalk+punt4+punt5
Pijl omhoog spatiebalk+punt1
Pijl omlaag spatiebalk+punt4
Ctrl+Pijl links spatiebalk+punt2
Ctrl+Pijl rechts spatiebalk+punt5
Pijl links spatiebalk+punt3
Pijl rechts spatiebalk+punt6
Home spatiebalk+punt1+punt3
End spatiebalk+punt4+punt6
Ctrl+Home spatiebalk+punt1+punt2+punt3
Ctrl+End spatiebalk+punt4+punt5+punt6
Alt spatiebalk+punt1+punt3+punt4
Alt+tab spatiebalk+punt2+punt3+punt4+punt5
Escape spatiebalk+punt1+punt5
windows-toets spatiebalk+punt2+punt4+punt5+punt6
Spatiebalk braillespatiebalk
Windows+d (alle toepassingen minimaliseren) spatiebalk+punt1+punt2+punt3+punt4+punt5+punt6
Huidige regel weergeven spatiebalk+punt1+punt4
NVDA-menu spatiebalk+punt1+punt3+punt4+punt5

Voor de nieuwere Focusmodellen die uitgerust zijn met "rocker bar" toetsen (Focus 40, Focus 80 en Focus Blue):

Naam Toetscombinatie
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen linkerRockerBarOmhoog, rechterRockerBarOmhoog
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen linkerRockerBarOmlaag, rechterRockerBarOmlaag

Alleen voor de Focus 80:

Naam Toetscombinatie
Brailleregel terugscrollen linkerBumperBarOmhoog, rechterBumperBarOmhoog
Brailleregel verder scrollen linkerBumperBarOmlaag, rechterBumperBarOmlaag

11.2. Optelec ALVA BC640/680

Zowel de ALVA BC640 als de BC680 leesregel van Optelec worden ondersteund. U hoeft geen specifieke drivers te installeren om deze leesregels te gebruiken. Sluit de leesregel aan en pas de configuratie van NVDA aan voor het gebruik van deze leesregels.

Hoewel deze leesregels wel een brailletoetsenbord hebben, zorgen ze zelf voor de omzetting van braille naar tekst. Het is dan ook niet relevant dat er in NVDA een brailleïnfvoertabel wordt ingesteld.

Bij gebruik van deze leesregel met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregel raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel achteruit scrollen T1
Brailleregel naar voorafgaande regel brengen T2
Brailleregel naar volgende regel brengen T4
Brailleregel vooruit scrollen T5
Naar braillecel gaan| Routing
Shift+Tabtoets Sp1
Alt-Toets Sp2
Escape-toets Sp3
Tab-toets Sp4
Pijltoets omhoog SpUp
Pijltoets omlaag SpDown
Pijltoets naar links SpLinks
Pijltoets naar rechts SpRechts
Enter-toets SpEnter
NVDA-Menü Sp1+Sp3
Windows-Toets+D (alle toepassingenn minimaliseren) Sp1+Sp4
Windows-Toets Sp2+Sp3
Alt+Tabtoets Sp2+Sp4

11.3. Handy Tech Leesregels

NVDA ondersteunt alle via usb-gekoppelde of blutooth-verbondenleesregels van Handy Tech. Voor sommige oudere USB-leesregels moeten de USB-drivers van Handy Tech op uw computer worden geïnstalleerd. Bovendien moet u de universele driver van Handy Tech installeren. Deze vindt u op ftp://ftp.handytech.de/public/Software/BrailleDriver/bsd1206a.exe

Braille-invoer wordt nog niet ondersteund.

Bij gebruik van deze leesregel met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregel raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel achteruit scrollen Links, omhoog
Brailleregel vooruit scrollen Rechts, omlaag
Een regel naar boven B4
Een regel naar beneden B5
Naar braillecel springen Routing
Shift+Tabtoets ESC
Alt-Toets B2+B4+B5
Escape-Toets B4+B6
Tabtoets Enter
Enter-toets ESC+Enter
Pijltoets omhoog Linker spatietoets
Pijltoets omlaag Rechter spatietoets
NVDA-Menü B2+B4+B5+B6
HandyTech-configuratie B4+B8

11.4. MDV Lilli

De Lilli brailleleesregel die verkrijgbaar is op MDV wordt ondersteund. U hoeft geen specifieke drivers te installeren om deze leesregel te gebruiken. Sluit de leesregel aan en pas de configuratie van NVDA aan voor het gebruik van deze leesregel.

Bij gebruik van deze leesregel met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregel raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel achteruit scrollen LF
Brailleregel vooruit scrollen RG
Brailleregel naar vorige regel bewegen UP
Brailleregel naar volgende regel bewegen DN
Cursor naar Braillecel verplaatsen route
Shift+Tabtoets SLF
Tabtoets SRG
Alt+Tabtoets SDN
Alt+Shift+Tabtoets SUP

11.5. Brailleleesregels van Baum/HumanWare/APH

Enkele brailleleesregels van Baum, HumanWare en APH worden ondersteund, voor zover deze via usb of Bluetooth verbonden worden. dit geldt o.a. voor:

Enkele andere Baum-leesregels zouden wellicht ook kunnen werken, maar dit is nog niet getest.

Als de leesregel via een usb-kabel aangesloten wordt, moet u eerst de voor de leesregel bestemde driver van de fabrikant installeren. Bij de Aph Refreshabraille moet de usb-Modus op "serieel" gezet worden.

Bij gebruik van deze leesregels met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregels raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen d2
Brailleregel vooruit scrollen d5
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen d1
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen d3
Cursor naar braillecel verplaatsen routing

Voor leesregels die een Joystick hebben, geldt:

Naam Toets
Toets "pijl omhoog" omhoog
Toets "Pijl omlaag" omlaag
Toets "Pijl links" links
Toets "Pijl rechts" rechts
Enter-toets selecteren

11.6. Hedo Profiline usb

De Profiline usb leesregels van hedo Reha-Technik worden ondersteund. U moet eerst de usb-driver van de fabrikant installeren.

Bij gebruik van deze leesregel met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregel raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen K1
Brailleregel vooruit scrollen K3
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen B3
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen B5
Cursor naar braillecel verplaatsen routing
Koppeling van leesregel omschakelen K2
alles lezen B6

11.7. Hedo MobilLine USB

De MobilLine usb leesregels van hedo Reha-Technik worden ondersteund. U moet eerst de usb-driver van de fabrikant installeren.

Bij gebruik van deze leesregel met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregel raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen K1
Brailleregel vooruit scrollen K3
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen B3
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen B5
Cursor naar braillecel verplaatsen routing
Koppeling van leesregel omschakelen K2
alles lezen B6

11.8. HumanWare Brailliant BI/B-Serie

De brailleleesregels uit de serie BI en B van HumanWare, waaronder de BI 32, BI 40 en de B 80, worden ondersteund, voor zover ze via USB of bluetooth verbonden zijn. Als u de leesregels met een usb-kabel wilt aansluiten, moet u eerst de usb-driver van de fabrikant installeren.

Bij gebruik van deze leesregels met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregels raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen Links
Brailleregel vooruit scrollen Rechts
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen Omhoog
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen Omlaag
Cursor naar braillecel verplaatsen routing
Leesregel koppelen aan/uit omhoog+omlaag
Toets Pijl omhoog Spatiebalk+Punt1
Toets Pijl omlaag Spatiebalk+Punt4
Toets Pijl links Spatiebalk+Punt3
Toets Pijl rechts Spatiebalk+Punt6
NVDA-menu c1+c3+c4+c5 (commando n)
Shift+Tab-toets Spatiebalk+Punt1+Punt3
Tab-Toets Spatiebalk+Punt4+Punt6
Alt-Toets Spatiebalk+Punt1+Punt3+Punt4 (spatiebalk+m)
Escape-toets Spatiebalk+Punt1+Punt5 (spatiebalk+e)
Enter-toets Punt8
Windows-toets+d (alle toepassingen minimaliseren) c1+c4+c5 (commando d)
Windows-toets Spatiebalk+Punt3+Punt4
Alt+Tabtoets Spatiebalk+Punt2+Punt3+Punt4+Punt5 (spatiebalk+t)
Alles lezen c1+c2+c3+c4+c5+c6

11.9. HIMS Braille Sense/Braille EDGE Serie

NVDA ondersteunt de leesregelmodellen Braile Sense en Braille Edge van Hims, die via USB of Bluetooth kunnen worden aangesloten. Als u voor de USB-aansluiting kiest, moet u wel eerst de USB-driver van HIMS op uw Systeem installeren.

Bij gebruik van deze leesregels met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregels raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen Omlaag scrollen aan linkerkant
Brailleregel vooruit scrollen Omlaag Scrollen aan rechterkant
Naar vorige regel verplaatsen Omhoog scrollen aan linkerkant
Naar volgende regel verplaatsen Omhoog scrollen aan rechterkant
Cursor naar braillecel brengen routing
Toetscombinatie Shift+Tab Punt 1+Punt 2+Spatiebalk
Alttoets Punt 1+Punt 3+Punt 4+Spatiebalk
Esc-toets Punt 1+Punt 5+Spatiebalk
Tabtoets Punt 4+Punt 5+Spatiebalk
Enter-toets Punt8
BackSpace Punt7
Pijl Omhoog Punt1+Spatiebalk
Pijl Omlaag Punt 4+Spatiebalk
CapsLock-toets punt1+Punt3+Punt6+Spatiebalk
Shiftt+alt+tab Advance2+Advance3+Advance1
Alt+tab Advance2+Advance3
End Punt4+Punt6+Spatiebalk
Ctrl+End Punt4+Punt5+Punt6+Spatiebalk
Home-toets Punt1+Punt3+Spatiebalk
Ctrl+Home Punt1+Punt2+Punt3+Spatiebalk
Pijl links Punt3+Spatiebalk
Ctrl+Shift+Pijl links Punt2+Punt8+Spatiebalk+Advance1
Ctrl+Pijl links Punt2+Spatiebalk
Shift+alt+Pijl links Punt2+Punt7+Advance1
Alt+Pijl links Punt2+Punt7
Pijl rechts Punt6+Spatiebalk
Ctrl+Shift+Pijl rechts punt5+punt8+Spatiebalk+Advance1
Ctrl+Pijl rechts punt5+Spatiebalk
Shift+Alt+Pijl rechts punt5+punt7+Advance1
Alt+Pijl rechts punt5+punt7
PageUp punt1+punt2+punt6+Spatiebalk
Ctrl+PageUp punt1+punt2+punt6+punt8+Spatiebalk
Ctrl+Shift+Pijl omhoog punt2+punt3+punt8+Spatiebalk+Advance1
Ctrl+Pijl omhoog punt2+punt3+Spatiebalk
Shift+Alt+Pijl omhoog punt2+punt3+punt7+Advance1
Alt+Pijl omhoog punt2+punt3+punt7
Shift+Pijl omhoog Omlaag scrollen aan linker kant +Spatiebalk
PageDown punt3+punt4+punt5+Spatiebalk
Ctrl+PageDown punt3+punt4+punt5+punt8+Spatiebalk
Ctrl+Shift+Pijl omlaag punt5+punt6+punt8+Spatiebalk+Advance1
Ctrl+Pijl omlaag punt5+punt6+Spatiebalk
Shift+Alt+Pijl omlaag punt5+punt6+punt7+Advance1
Alt+Pijl omlaag punt5+punt6+punt7
Shift+Pijl omlaag Omlaag scrollen aan rechterkant+Spatiebalk
Del punt1+punt3+punt5+Spatiebalk
F1 punt1+punt2+punt5+Spatiebalk
F3 punt1+punt2+punt4+punt8
F4 punt7+Advance3
windows+b punt1+punt2+Advance1
windows+d punt1+punt4+punt5+Advance1

11.10. HIMS SyncBraille

NVDA ondersteunt model Braillesync van HIMS. U dient de usb-drivers van de fabrikant op uw computer te installeren voordat u de leesregel aansluit.

Bij gebruik van deze leesregels met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Voor meer details kunt u de documentatie bij deze leesregels raadplegen.)

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen Omlaag scrollen aan de linkerkant
Brailleregel vooruit scrollen Omlaag scrollen aan de rechterkant
Cursornaar Braillecel verplaatsen routing

11.11. Seika Brailleleesregels

De modellen Seika Version 3, 4 en 5 (40 cellen) en de Seika80 (80 cellen) van Nippon Telesoft worden ondersteund. Meer informatie over deze leesregels vindt u op [http://www.seika-braille.com/ ] . U moet eerst de usb-driver van de fabrikant installeren voordat u de leesregel op de computer aansluit.

Bij gebruik van deze leesregel met NVDA zijn de volgende toetscombinaties van toepassing: (Informatie over de plaats van de toetsen vindt u in de documentatie bij deze leesregel.)

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen links
Brailleregel vooruit scrollen rechts
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen B3
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen Br
Cursor naar braillecel verplaatsen routing
Koppeling van leesregel omschakelen b5
alles lezen B6
tab B1
shift+tab B2
alt+tab b1+b2
NVDA-menu links+rechts

11.12. Papenmeier Braillex Nieuwere Modellen

De volgende brailleleesregels worden ondersteund:

Als BrxCom is geïnstalleerd, zal NVDA BrxCom gebruiken. BrxCom is een hulpprogramma waarmee u de Braille-invoer onafhankelijk van een schermlezer kunt gebruiken. Door de firma Papenmeier zal spoedig een nieuwe versie van BrxCom die voor NVDA geschikt is, worden uitgebracht. Met de Braillex Trio is brailleïnvoer echter wel mogelijk zonder BrxCom.

De meeste leesregels hebben een gebruiksvriendelijke navigatiebalk (EAB = Easy Access Bar, waarmee intuïtief en snel gewerkt kan worden. De navigatiebalk kan in vier richtingen bewogen worden waarbij er als regel twee schakelpunten per richting zijn. De c-Serie vormt hierop een uitzondering.

De modellen uit de c-serie en enkele andere leesregels hebben twee rijen routing toetsen waarvan de bovenste rij door NVDA gebruikt wordt om informatie over opmaak te krijgen. Door bij de modellen uit de c-serie één van de routing toetsen ingedrukt te houden en daarbij op de EAB (navigatiebalk) te drukken, wordt de staat van het tweede schakelpunt gesimuleerd. Door de linker-, rechter-, omhoog- en omlaagtoets (of de EAB) in te drukken en vast te houden wordt de bijbehorende actie herhaald.

In het algemeen beschikken deze leesregels over de volgende toetsen:

Naam Toets
l1 Linkertoets voor
l2 Linkertoets achter
r1 Rechtertoets voor
r2 Rechtertoets achter
omhoog Navigatiebalk eenmaal naar boven
omhoog2 Navigatiebalk tweemaal naar boven
links Navigatiebalk eenmaal naar links
links2 Navigatiebalk tweemaal naar links
rechts Navigatiebalk eenmaal naar rechts
rechts2 Navigatiebalk tweemaal naar rechts
omlaag Navigatiebalk eenmaal naar beneden
omlaag2 Navigatiebalk tweemaal naar beneden

De volgende toetscommando's zijn voor Papenmeier-Brailleleesregels beschikbaar:

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen links
Brailleregel vooruitscrollen rechts
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen omhoog
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen omlaag
Cursor naar Braillecel verplaatsen Routing
Teken onder cursor voorlezen l1
Huidige navigatorobject activeren l2
Naar flat review / focus gaan r1
Titel van actieve venster weergeven l1+omhoog
Statusbalk actieve venster weergeven l2+omlaag
Navigatorobject naar hoger niveau verplaatsen omhoog2
Navigatorobject één niveau naar beneden verplaatsen omlaag2
Navigatorobject naar volgende Object verplaatsen links2
Navigatorobject naar voorafgaand object verplaatsen rechts2
Documentopmaak weergeven bovenste rij routingtoetsen

De Braillex Trio heeft vierr extra toetsen die zich voor het brailletoetsenbord bevinden. Van links naar rechts zijn dit:

Momenteel is de rechterduimtoets buiten gebruik. De twee binnenste toetsen zijn als spatietoets gedefinieerd.

Naam Toets
backspace-toets punt 7
enter-toets punt 8
escape-toets spatie + punt 7
pijl omhoog-toets spatie + punt 2
linker pijltoets spatie + punt 1
rechter pijltoets spatie + punt 4
pijl omlaag-toets spatie + puunt 5
Ctrl-toets lt+punt2
alt-toets lt+punt3
ctrl+escape-toets spatie + punt 1 2 3 4 5 6
tab-toets spatie + punt 3 7

11.13. Papenmeier Braille BRAILLEX Oudere Modellen

De volgende brailleleesregels worden ondersteund:

Merk op dat deze leesregels alleen via een seriële poort kunnen worden aangesloten. U dien daarom de poort waarop de leesregel is aangeslotente selecteren nadat u deze driver hebt gekozen in het dialoogvenster Braille-instellingen van het NVDA-menu.

Sommige leesregels hebben een gebruiksvriendelijke navigatiebalk (EAB = Easy Access Bar, waarmee intuïtief en snel gewerkt kan worden. De navigatiebalk kan in vier richtingen bewogen worden waarbij er als regel twee schakelpunten per richting zijn. Oudere toestellen hebben geen EAB; In plaats daarvan worden toetsen aan de voorkant gebruikt.

Doorgaans beschikken de leesregels over de volgende toetsen :

Naam Toets
l1 Linkertoets voor
l2 Linkertoets achter
r1 Rechtertoets voor
r2 Rechtertoets achter
up 1 Stap omhoog
up2 2 Stappen omhoog
left 1 Stap naar links
left2 2 Stappen naar links
right 1 Stap naar rechts
right2 2 Stappen naar rechts
dn 1 Stap omlaag
dn2 2 Stappen omlaag

In NVDA zijn de volgende toetscommando's voor Papenmeier-Brailleleesregels beschikbaar:

Toestellen met EAB:

Naam Toets
Brailleregel terugscrollen links
Brailleregel vooruitscrollen rechts
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen omhoog
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen omlaag
Cursor naar Braillecel verplaatsen Routing
Teken onder cursor voorlezen l1
Huidige navigatorobject activeren l2
Naar flat review / focus gaan r1
Titel van actieve venster weergeven l1+omhoog
Statusbalk actieve venster weergeven l2+omlaag
Navigatorobject naar hoger niveau verplaatsen omhoog2
Navigatorobject één niveau naar beneden verplaatsen omlaag2
Navigatorobject naar volgende Object verplaatsen rechts2
Navigatorobject naar voorafgaand object verplaatsen links2
Documentopmaak weergeven bovenste rij routingtoetsen

BRAILLEX Tiny:

Naam Toets
Teken onder cursor voorlezen l1
Huidige navigatorobject activeren l2
Brailleregel vooruitscrollen rechts
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen omhoog
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen omlaag
Braillevolgmodus wisselen r2
Naar flat review / focus gaan r1
Navigatorobject naar hoger niveau verplaatsen r1+up
Navigatorobject één niveau naar beneden verplaatsen r1+dn
Navigatorobject naar voorafgaand Object verplaatsen r1+left
Navigatorobject naar volgende Object verplaatsen r1+right
Documentopmaak weergeven reportf

BRAILLEX 2D Screen:

Naam Toets
Teken onder cursor voorlezen l1
Huidige navigatorobject activeren l2
Documentopmaak weergeven reportf
Naar vorige regel gaan up/omhoog
Leesregel terugscrollen left/links
Naar flat review / focus gaan r1
Leesregel vooruitscrollen| right/rechts
Naar volgende regel gaan dn/omlaag
Naar volgend object gaan left2/links2
Één niveau omhoog gaan up2/omhoog2
ÉÉn niveau omlaag gaan dn2/omlaag2
Naar voorafgaand object gaan right2/rechts2

11.14. HumanWare BrailleNote

NVDA ondersteunt de BrailleNote notitieapparaten van Humanware wanneer deze gebruikt worden als leesregel voor een schermlezer. De volgende modellen worden ondersteund:

Als uw toestel meer dan één verbindingstype ondersteunt, moet u bij het koppelen van uw BrailleNote met NVDA de poort van het braille-uitvoerapparaat instellen onder braille-terminal opties. Raadpleeg de BrailleNote-handleiding voor meer informatie. Het kan ook noodzakelijk zijn de poort in te stellen in het NVDA-menu in het dialoogvenster Braille dat u vindt onderopties. Als u een USB- of bluetooth-verbinding tot stand brengt, kunt u de poort instellen op "Automatisch", "USB" of "Bluetooth", afhankelijk van de beschikbare keuzemogelijkheden. Als u gebruik maakt van een legacy seriële poort (of van een USB-naar-serieel adapter), of als geen van de voornoemde opties beschikbaar is, moet u uit de lijst met hardware-poorten de te gebruiken communicatiepoortselecteren.

Voor u de BrailleNote Apex met behulp van de USB gebruikersinterface verbindt, moet u de stuurprogramma's installeren die door HumanWare beschikbaar worden gesteld.

Hieronder volgen de BrailleNote-toetscommando's voor NVDA. Raadpleeg de documentatie bij de BrailleNote voor informatie over de positie van de toetsen.

Naam Toets
Leesregel terugscrollen terug
Leesregel vooruitscrollen vooruit
Leesregel naar vorige regel verplaatsen vorige
Leesregel naar volgende regel verplaatsen volgende
Naar braillecel springen routing
Braillevolgmodus wisselen vorige+volgende
Pijl omhoog spatie+Punt1
Pijl omlaag spatie+Punt4
Pijl links spatie+Punt3
Pijl rechts spatie+Punt6
Pagina omhoog spatie+Punt1+punt3
Pagina omlaag spatie+Punt4+punt6
Home spatie+Punt1+punt2
End spatie+Punt4+punt5
Control+home spatie+punt1+punt2+punt3
Control+end spatie+punt4+punt5+punt6
Spatiebalk spatie
Enter spatie+punt8
Backspace spatie+punt7
Tab spatie+punt2+punt3+punt4+punt5 (spatie+t)
Shift+tab spatie+punt1+punt2+punt5+punt6
Windows-toets spatie+punt2+punt4+punt5+punt6 (spatie+w)
Alt spatie+punt1+punt3+punt4 (spatie+m)
Invoerhulp in-/uitschakelen spatie+punt2+punt3+punt6 (spatie+kleine h)

11.15. BRLTTY

BRLTTY is een apart programma dat gebruikt kan worden voor de ondersteuning van veel andere leesregels. Om er gebruik van te maken moet u BRLTTY voor Windows installeren. U moet de nieuwste versie van het programma (bij voorbeeld, met als naam brltty-win-4.2-2.exe) downloaden en installeren. Wanneer u de leesregel configureert en de te gebruiken poort instelt, moet u ervoor zorgen de instructies nauwkeurig op te volgen, vooral bij gebruik van een USB-leesregel waarvoor de drivers van de fabrikant reeds zijn geïnstalleerd.

Het Brltty-programma zorgt zelf voor de verwerking van brailleïnvoer van leesregels die over een brailletoetsenbord beschikken. Het is dan ook niet relevant dat een invoertabel in NVDA wordt ingesteld.

De volgende brltty-commando's worden in NVDA ondersteund. Voor informatie over toetsenbordtabellen kunt u de [BRLTTY-Documentatie op http://mielke.cc/brltty/doc/drivers/] raadplegen.

Naam BRLTTY-commando
Brailleregel terugscrollen fwinlt (een scherm naar links bewegen)
Brailleregel vooruit scrollen fwinrt (een scherm naar rechts bewegen)
Brailleregel naar vorige regel verplaatsen lnup (een regel omhoog gaan)
Brailleregel naar volgende regel verplaatsen lndn (een regel omlaag gaan)
Cursor naar Braillecel verplaatsen route (Cursor naar karakter bewegen)

12. Geavanceerde Onderwerpen

 

12.1. Toetscombinaties en andere invoermethodes opnieuw toewijzen

Gebruikers kunnen invoermethodes (zoals bij voorbeeld toetsaanslagen)in scrips  vastleggen. Dergelijke scripts worden bewaard in een speciaal  bestand, gestures. ini genaamd, dat zich in de gebruikersconfiguratiemap  bevindt.   De scripts worden opgemaakt in de standaard syntaxis voor ini-bestanden. Het bestand kan uit meer rubrieken bestaan en elke rubriek kan één of meer onderdelen hebben. Elke rubriek bevat toewijzingen voor scripts in een bepaalde Python-module en in een bepaalde klasse binnen NVDA.

  1. Activeer invoerhulp door op NVDA+1 te drukken.
  2. Druk op de gewenste toetscombinatie.
  3. Zet invoerhulp uit door nogmaals op NVDA+1 te drukken.
  4. Activeer Logboek Weergave onder Extra in het NVDA-menu.
  5. Bekijk de recent opgenomen gegevens. Een van deze posten zou informatie moeten bevatten over de zojuist toegepaste invoermethode alsmede over de app-module, de klasse en het script , voor zover het script reeds was toegewezen.

  Het volgende voorbeeld laat zien hoe u de toetscombinatie NVDA+Shift+T kunt toewijzen aan het script dat datum en tijd weergeeft:   Om te bepalen wat de naam is van het script dat datum en tijd weergeeft, doet u het volgende: -schakel invoerhulp in en druk op NVDA+F12 (dit zou de standaard-toetscombinatie voor het weergeven van datum en tijd moeten zijn). -zet vervolgens invoerhulp weer uit en open logboek weergave.   Aan het eind van het logboek zou het volgende moeten staan:  

  INFO - inputCore.InputManager._handleInputHelp (13:17:22):
  Input help: gesture kb(desktop):nvda+f12, bound to script dateTime on globalCommands.GlobalCommands

  Hieruit kunt u opmaken dat de scriptnaam "dateTime"  is en de module en klasse “globalCommands.GlobalCommands”.   Als er nog geen gestures.ini bestand bestaat, moet u dit aanmaken in de gebruikersconfiguratiemap. In gestures.ini moet het volgende staan :  

  [globalCommands.GlobalCommands]
        dateTime = kb:NVDA+shift+t

  Hiermee wordt de toetscombinatie NVDA+Shift+T (voor elke toetsenbordindeling) aan het script "dateTime" toegewezen. Opmerking : De oorspronkelijke toetscombinatie NVDA+F12 voor het weergeven datum en tijd functioneert nog steeds. Om deze koppeling te verwijderen, voegt u de volgende regel toe:  

        None = kb:NVDA+f12

 

12.2. Meer uitgebreide aanpassing van de uitspraak van leestekens en  symbolen

Behalve in het dialoogvenster Uitspraak van Interpunctie en Symbolen zijn er nog andere mogelijkheden om de uitspraak van leestekens te beïnvloeden. U kunt bij voorbeeld  aangeven dat bepaalde tekens onbewerkt aan de synthesizer worden doorgegeven ( om een pauze in te lassen of het intonatiepatroon te beïnvloeden, etc.) en u kunt aangepaste symbolen toevoegen.

Hiertoe moet u het bestand met de uitspraakdefinities voor symbolen bewerken. Het bestand met de naam  “symbols-xx.dic”, waar xx de gebruikte taalcode is, bevindt zich in de gebruikersconfiguratiemap. Informatie over de opmaak van dit bestand leest u in  de paragraaf over de Uitspraak van Interpunctie/Symbolen  in de NVDA Handleiding voor Ontwikkelaars (alleen in het Engels). De handleiding vindt u in de rubriek voor ontwikkelaars op de NVDA-Website. Door gebruikers kunnen echter geen complexe symbolen worden gedefinieerd.

13. Verdere informatie

Voor nadere informatie over NVDA of voor hulp kunt u terecht op de website http://www.nvaccess.org/. Hier kunt u aanvullende documentatie vinden, technische ondersteuning krijgen, maar ook ervaringen en kennis uitwisselen met andere gebruikers en ontwikkelaars. U vindt er ook informatie over de nieuwste ontwikkelingen en verbeteringen van het programma.